Angst: Rontgen bij de tandarts gevaarlijk?

Author:
roodbaard
Posted:
za, 03/21/2009 - 00:49
Ik ben een man. bij mijn eigen tandarts krijg ik altijd een loodschort om als er foto's worden genomen. :)
Nu moest ik laatst naar de endodontoloog voor een wortelkanaalbehandeling en er werden tot 2x toe(!!!) foto's gemaakt zonder loodschort
Nu heb ik vernomen dat vooral 3 gebieden kwetsbaar zijn voor rontgen, nl de schildklier, testes man en zwangerschap vrouw.
De eerste 2 gelden dus voor mij.
Ik lees wel als geruststelling bedoelde verhaaltjes als zou de hoeveelheid straling bij de tandarts 'evenveel' zijn dan een paar uur vliegen, etc. maar die stralingsdosis van vliegen met vliegtuig is dus verdeeld over een paar uur, en bij de tandsrta krijg je dezelfde dosis sub-atomaire deeltjes in een fractie van een seconde toe gebombardeerd. :o Dat is toch een enorm verschil?? Net als het enorm veel meer schadelijker is dan 20 pijnstillers in 1 x te slikken in plaats van drie weken lang 1 pil te nemen...
Dus hoe zit het nu werkelijk??
Vind het allemaal erg eng, immers de tandarts zelf duikt met zijn assistent weg achter een loden muur... :smt017
Spiegeltje

In een wereld vol met al dan niet natuurlijke achtergrondstraling (bouwmaterialen, bodem, apparatuur, kosmische straling etc) is de dosis die u oploopt bij een incidentele tandartsfoto heel gering en niet iets om zorgen om te maken. Het gaat hierbij om de hoeveelheid straling die over een bepaalde tijd oploopt.
Omdat tandartsen en assistenten dag in dag uit vele foto's maken is het logisch dat het voorzorgsniveau hier wat hoger wordt gelegd. Idem voor zwangere vrouwen tot de 13e week vanwege de extra kwetsbaarheid van de vrucht in dit stadium. Dat is allemaal voorzorg, het is daarmee nog niet zo dat dit noodzakelijk is omdat vast staat dat anders een extra risico wordt gelopen. In principe is echter elke dosis straling die vermeden kan worden een plus. Maar dan zou je je moeten terugtrekken in een metersdikke loden kamer of tientallen meters diep onder de grond moeten gaan leven.

Het voordeel van een tandartsfoto is veel belangrijker dan de zeer kleine kans dat je iets oploopt door een foto. Een zwangere vrouw kun je nog een loden schort voordoen, maar het is nu eenmaal niet mogelijk om te voorkomen dat het lichaam straling oploopt.

Door de zoekfunctie te gebruiken kunt u veel meer over dit onderwerp vinden
za, 03/21/2009 - 09:12 Permalink
roodbaard

Ik ben gedeeltelijk gerustgesteld, maar wil toch proberen stap voor stap uit te leggen hoe ik denk.
Misschien dat iemand mijn 'denkfouten' eruit kan halen en corrigeren, hoewel ik vrees dat dat eerder een 'kernfysicus' kan die tevens arts is :-?

Als een x- foto wordt gemaakt bij de tandarts, gaat alle straling door de wang heen, wordt gedeeltelijk tegen gehouden door tandweefsel en kaakbot (en pas goed tegengehouden door amalgaamvullingen.) Dit betekent dat het niet om alpha staling gaat, want die kan al door een velletje dik papier worden tegen gehouden. De straling die je nu ontvangt, tijdens het lezen van mijn post, is miljarden malen lager, immers anders zou je als je nu naar je hand kijkt alleen je botjes zien.
Hoewel de duur van stralingontvangst bij een x- foto zeer kort is (fractie van een seconde) is de intensiviteit dus hevig en bestaat voornamelijk uit beta straling en mogelijk een beetje gamma.

Ik snap dat het momentum heel kort is, te kort voor blijvende schade in weefsels, maat toch... de vergelijking zoals gemaakt met vakantie in de bergen of vliegreis, wantrouw ik, want daarin wordt de staling 'uitgesmeerd' over een langere periode. Bij een x- foto krijg je dezelfde hoeveelheid sub-atomaire deeltjes in 1 x.

Nou, ik hoop dat ik niemand heb vermoeid met mijn zienswijze, maar hopelijk heb ik het hier en daar fout...

groet, RB.
za, 03/21/2009 - 12:18 Permalink
vV

over langere tijd blootgesteld worden aan (kleinere) hoeveelheden (zoals de genoemde vliegreizen) is in essentie schadelijker dan eenmalig of tweemalig kortdurend . Daarom ook zijn de beschermingsmaatregelen in de praktijk (en ziekenhuizen etc uiteraard) ook in grote mate gericht op bescherming van de medewerkers (die immers groter risico lopen dan de patient op over langere tijd kleinere doses.) Dan laat ik het belang van diagnostiek nog acherwege.
za, 03/21/2009 - 12:42 Permalink
mecánico para …

daarnaast het is alleen betstraling , dus alleen electronen. De hardheid is sinds jaren door verhoogd. door van <65 naar >70 kilovoltage te gaan blijft er minder strooistraling. dus minder noodzaak tot afschermen. De lange buis is van metaal en vangt ook een groot deel af, dan nog de collimator en diafragma verkleinen = nauwelijks strooistraling meer. ergo. de starling passeert en wat achter blijft is nihil.
Voor de behandelaar is het steeds een ieniemienie beetje maar zonder reden, vandaar dat die weg schuift achter een loodwand. Per originele foto was een week in de bergen de equivalent, tegenwoordig is de belichting met 80% gereduceerd als je digitaal schiet. kortom, nog geen weekendje sneeuw.

maar je moet geen foto's nutteloos maken, en dat deed ie ook niet.
za, 03/21/2009 - 12:58 Permalink
Spiegeltje

daarnaast het is alleen betstraling , dus alleen electronen.

Beta-straling? Elektronen? Volgens mij gaat het om rontgenstraling, zeg maar fotonen (lichtdeeltjes) met een hogere energie dan zichtbaar licht. Voor zover ik weet wordt betastraling vooral gebruikt als radiotherapie en zelden in de diagnostiek. Is de tandheelkunde een uitzondering?

Voor (para)medici en andere geinteresseerden die hun kennis van stralingshygiene wat willen uitbreiden of opfrissen: http://www.erasmusmc.nl/dipe/bestandenam/ampdf/sbepdf/324855/cursus5a_b

De totale jaarbelasting van een Nederlander bij de tandarts als gevolg van foto's is circa 0,0014 milliSievert/jaar (mSv/jr) Een foto is ongeveer 3 tot 4 microSievert (1 microSievert is 1/1000 milliSievert). De totale achtergrondbelasting is 2,5 mSv/jaar (alle bronnen opgeteld). Dus een foto bij de tandarts is dus iets meer als eenduizendste van de overige bronnen (natuurlijk en niet natuurlijk). Dat is, uitgaande van een redelijk aantal foto's, inderdaad te verwaarlozen.

Gemiddelde stralingsbelasting voor een inwoner van Nederland = 2,5 mSv/jaar


Totaal 2,5 mSv/jr

Zie bovenstaande bron en http://www.rivm.nl/ims/object_document/o46n1191.html

Bericht aangepast op 21 maart 16:35
za, 03/21/2009 - 13:57 Permalink
mecánico para …

http://nl.wikipedia.org/wiki/Beta_straling

misschien een verouderde term maar beta stralen zijn elektronen. een rontgenbuis zend elektronen uit waarbij de snelheid en hoeveelheid wordt geregeld door de kilovoltages en de milliamperages. allemaal in het belang van de hardheid van de straal om de weefselbealsting terug te dringen.

fotonen komen niet uit een buis, hoogstens als bij effect
za, 03/21/2009 - 19:15 Permalink
Spiegeltje

Een rontgenbuis zendt helemaal geen elektronen of betastraling uit maar uit fotonen bestaande rontgenstraling (vandaar misschien ook de naam?). Deze rontgenstraling wordt in de buis opgewekt. Inderdaad, door middel van een sterk elektrisch veld (kV's) versnelde elektronen die op een plaatje metaal botsen. Misschien dat dit je op het verkeerde been heeft gezet. De elektronen komen de buis dus niet uit maar worden enkel gebruikt om rontgenstraling te genereren. Geen betastraling dus. Fotonen komen de buis uit en elektronen niet.

Kijk a.u.b. eerst even op http://nl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B6ntgenbuis alvorens te reageren. Of de eerdere link die ik gaf. Niet offensief bedoeld.

N.B. Dit is allemaal vrij basic maar het is uiteraard niet de bedoeling van dit forum om een uitgebreide discussie te gaan voeren over de werking van een rontgenbuis.

Spiegeltje (die op de TU enkele colleges op het gebied van rontgendiffractie heeft gevolgd en daar ook nog wat van in het hoofd heeft zitten).
za, 03/21/2009 - 20:07 Permalink
Spiegeltje

Alleen p. 13-18 gaan over de röntgenbuis. Die link is een cursusboek voor het laagste niveau van stralingbeschermingsdeskundige en bedoeld voor mensen die in ziekenhuizen werken en met krachtige röntgenapparatuur te maken krijgen. Maar er zitten wel enkele interessante hoofdstukken tussen om de kennis weer op te frissen. En volgens mij genoeg om de meest veeleisende patient van goede voorlichting te voorzien (alhoewel ik niet weet of er veel vragen over worden gesteld). Ik ga die 122 pagina's ook niet lezen.
za, 03/21/2009 - 21:29 Permalink
helderester

De tijdsduur van het maken van de foto maakt niet uit voor het effect, het gaat alleen om de stralingsdosis en die is dus per foto ongeveer hetzelfde als de achtergrond straling van een halve dag (2,5 mSievert per jaar versus 3 a 4 microSievert).

Als je in een kelder of grot gaat wonen krijg je juist straling uit de muren. In je eigen lichaam produceer je zelf ook straling, er zit namelijk radioactief Kalium in je lichaam: K 40 dat vervalt tot Calcium en radioactief koolstof: C14 (dat weer wordt gebruikt bij de C14 methode).

In en rongtgenbuis versnel je elektronen met een spaningsverschil en de energie die de electronen krijgen is maximaal 70 kiloelectronvolt als er 70 kilovolt op de buis staat. De electronen treffen op een wolfraam plaatje en produceren daar fotonen die dus ook niet meer dan dan 70 kiloelektronvolt kunnen zijn. Als de fotonen in materie komen (zoals je wangen) dan veroorzaken ze daar secundaire straling of te wel de strooistraling.

De tandarts gaat achter een muurtje staan vanwege het toepassen van het ALARA principe, Als Low As Receble Achivble. Toen straling net ontdekt was toen ging men er heel anders mee om en zo zijn de schadelijke effecten van straling ontdekt. zo herinner ik me het verhaal van een natuurkundige die een uranium kristal in zijn broekzak bewaarde en zijn been verbrande en dat de kookboeken van Madame Curie in een loden klus bewaard worden.

Verder zijn behalve de geslachtscellen en de ongeboren vrucht ook de ogen erg gevoelig voor straling.
zo, 03/22/2009 - 23:55 Permalink