Louise Witteman; Deze informatie is informatief bedoeld om inzicht te krijgen in mogelijke oorzaken en oplossingen. Deze informatie is niet bedoeld ter vervanging van het medisch advies. Ik raad je aan om contact op te nemen met je behandelaar om onderstaande informatie in verband met je klacht te bespreken. Omdat een klacht vaak meerdere oorzaken en instandhoudende factoren kan hebben, is een oplossing vaak persoonlijk.
Herken je klachten of heb je vragen neem dan altijd contact op met een deskundige.
De koortslip
De veroorzaker van een vervelende koortslip is het herpes simplex virus (HSV). Deze infectie uit zich als een blaasje of blaasjes bij de neus en lip, maar kan zich ook in de mond en zelfs over het hele gezicht uitbreiden.
Komt dit virus vaak voor?
Ja, het komt in Nederland vaak voor. Acht op de tien personen zijn drager van het herpes simplex virus. Een eerste infectie verloopt meestal zonder symptomen te verlopen, dus je merkt er dan niets van. Je blijft wel levenslang drager van het virus. Slechts 10 – 20 % van deze dragers ontwikkelt een koortslip en de anderen blijven symptoomvrij. Hoe dit komt is nog altijd onduidelijk.
Klachten en symptomen van een koortslip
Een merkbaar symptoom van een HSV-infectie begint meestal ergens tussen de tweede tot vierde week na een besmetting. De eerste tekenen van een terugkerende ontwikkeling van een zichtbare infectie; de koortslip kan zijn:
- Kriebelend gevoel op de lip en rondom de mond
- Branderig tintelend gevoel van het mondslijmvlies of lippen
- Gezwollen klieren en pijn bij het slikken
- Schrale keel
- Vervolgens wordt binnen enkele uren de infectie zichtbaar door:
- Rood uitziende blaasjes gevuld met vocht in de mond, op de tong, lippen en de huid rondom de mond.
- Wanneer de blaasjes genezen ontstaat er een gelige korst.
Hoe raak je besmet?
Je raakt besmet door direct lichamelijk contact zoals zoenen of orale seks (met de mond) of indirect door het delen van bestek, beker of een glas.
Er zijn 2 vormen van het herpes simplex virus:
- HSV1: De besmetting is meestal in de kindertijd en vaak de veroorzaker van de koortslip en in mindere mate de veroorzaker van een genitale (geslachtsorganen) herpes-infectie.
- HSV2: Dit is een seksueel overdraagbare infectie (SOA) en meestal de veroorzaker van een genitale herpes-infectie bij zowel mannen als vrouwen. Door orale seks (met de mond) kan HSV2 worden verspreid naar de mond.
Hoelang duurt het genezen van een blaasje?
Het herstel van een blaasje duurt gemiddeld één tot twee weken.
Is een koortslip gevaarlijk?
Een koortslip is vooral heel vervelend, mede omdat het zichtbaar is. Voor bepaalde groepen is besmetting van het virus wel extra gevaarlijk.
- Bij uitbreiding van de koortslip of uitingen van het virus in het gezicht; Wanneer de infectie zich uitbreidt naar de ogen kan het gevaarlijk zijn omdat het hoornvlies van het oog blijvend beschadigd kan worden.
- Baby’s en zeer jonge kinderen; Voor baby’s en zeer jonge kinderen is er een risico op hersenvliesontsteking omdat hun weerstand nog onvoldoende is opgebouwd om het virus aan te kunnen.
- Kwetsbare mensen; Voor kwetsbare mensen met een verminderde weerstand, door ziekte of omdat ze medicijnen gebruiken die het immuunsysteem onderdrukken kan een herpesinfectie wel ernstige gevolgen hebben.
Triggers, voeding en meer
Er zijn verschillende factoren die een uitbraak van het virus kunnen veroorzaken. Dat verschilt per persoon, wat betekent dat je moet uitvinden waar jij gevoelig voor bent, wat bij jou de trigger kan zijn van het ontwikkelen van een koortslip. De meeste mensen krijgen naar aanleiding van dezelfde gebeurtenissen een koortslip, bijvoorbeeld in de tentamenweek, vlak voor kerst of tijdens de wintersport. Dat komt omdat een verminderde weerstand, zonlicht en voedingsfactoren een koortslip kunnen uitlokken.
Koortslip en voeding
Kunnen aminozuren een koorstlip voorkomen?
Eerst een korte uitleg over aminozuren. Aminozuren zijn bouwstenen die nodig zijn voor de vorming van eiwitten. Eiwitten zijn op hun beurt nodig voor de vorming van spieren en afweerstoffen.
Er zijn verschillende soorten aminozuren, maar van 2 is bekend dat ze een rol spelen bij een uitbraak van het herpes simplex-virus;
- Arginine
- Lysine
Arginine
Arginine is een semi-essentieel aminozuur. Een aminozuur dat je binnenkrijgt met de voeding en dat je binnenkrijgt met de voeding. Het lichaam kan zelf arginine aanmaken maar de dagelijkse behoefte is hoger dan het lichaam aan kan maken. Daarom zal een deel uit de voeding komen.
Lysine
Het aminozuur lysine is een essentieel aminozuur, dat betekent dat deze geheel uit de voeding moet worden gehaald.
De balans tussen beiden aminozuren
Deze 2 aminozuren hebben een tegenovergestelde werking, ze hebben invloed op elkaar. Arginine stimuleert, zo is in in vitro onderzoek aangetoond de uitbraak van een koortslip. Lysine heeft de mogelijkheid een uitbraak van het herpes-virus te remmen.
Door de inname van lysine te verhogen kan je door middel van voeding invloed uitoefenen op een koorstlip uitbraak. Lysine en arginine worden in de darmwand getransporteerd. Een hoge lysine-inname betekent een verminderde opname van arginine. Door de hoeveelheid lysine die je dagelijks eet te verhogen ten opzichte van de hoeveelheid arginine, kan je zelf een bijdrage leveren aan het onderdrukken van een koorstlip.
Voeding met arginine
Producten die relatief veel arginine bevatten en die je dus beter niet of minder kan eten als je een koortslip uitbraak probeert tegen te gaan zijn vooral noten, pinda’s en chocolade en eventueel granen. Dit is met name nuttig als dit een trigger kan zijn voor een uitbraak.
Vraag altijd advies aan een deskundige, zo zorg je ervoor dat je maaltijden wel volwaardig blijven.
Voeding met lysine
Producten die helpen de hoeveelheid lysine die je binnenkrijgt te verhogen zijn:
- Dierlijke voedingsmiddelen zoals ei, vis (m.n. sardientjes), vlees, gevogelte en zuivel en kaas zijn rijk aan lysine,
- Peulvruchten, in mindere mate dan dierlijke voedingsmiddelen,
- Tarwekiemen ook in mindere mate,
- Groenten bevatten kleine hoeveelheden aminozuren. Groenten als paprika, bloemkool, sperziebonen en tomaat bevatten meer lysine dan arginine.
Vegetariërs en veganisten die geen dierlijke eiwitten eten zijn hierdoor (theoretisch) gevoeliger voor een tekort aan lysine.
Supplementen met lysine?
Het is ook mogelijk om preventief een supplement met lysine te gebruiken. Hiermee kan je een uitbraak van een koortslip remmen en ook de ernst en de duur van de uitbraak.
Wat kan je nog meer doen?
Zink en Vitamine C
Zowel zink als vitamine C hebben anti-virale eigenschappen. In kleine studies is het nut van voldoende vitamine C en zink aangetoond. Eet voldoende producten met vitamine C, zoals koolsoorten en citrusfruit en zorg voor voldoende zink (o.a. in vis en vlees). Suppletie is ook een optie, laat u altijd adviseren over de hoeveelheden.
Algemene adviezen
- Gebruik een sunblock bij blootstelling aan zonlicht (ook in de winter, wintersport!),
- Houd lippen vet om uitdroging te voorkomen,
- Blijf van blaasjes af en krab de korstjes niet af om uitbreiding van de infectie te voorkomen,
- Handdoeken en kussenslopen uitkoken na elk gebruik
- Deel geen glazen, kopjes, bestek met anderen,
- Vermijd orale seks,
- Pas op met make up, b.v. een lippenstift kan een bron van verspreiding worden,
- Wanneer arginine rijke voeding een uitbraak (mede) veroorzaakt, vermijd, verminder dan deze voedingsmiddelen,
- Lysine supplement in overleg met je huisarts of behandelaar.
- Wanneer naar de huisarts met een koortslip?
- Baby’s en kinderen onder de 6 jaar waarbij het vermoeden is dat er sprake is of sprake kan zijn van een eerste besmetting (denk aan een enthousiaste en onvoorzichtige knuffel van een oom of tante, bekend met een koortslip).
- Wanneer je vaker dan 5 keer per jaar een koortslip of uitbraak elders hebt.
- Kwetsbare mensen met verminderde weerstand lopen meer risico bij een infectie als een koortslip of uitbraak elders.
En hoe zit het met de tandarts?
Vertel je tandarts altijd dat je bekend bent met het herpes simplex virus zodat deze de juiste voorzorgmaatregelingen treft voor jou en het voorkomen van besmetting voor de assistent en de tandarts zelf. Een tandarts of mondhygiënist die zich heeft bekwaamd in voeding en mondgezondheid kan je zeker persoonlijk advies geven met betrekking tot voedingssuppletie ter voorkoming van een uitbraak bij koortslip.
