Ingediend door admin-systeembeheer op

Alles over tandpasta

Tandpasta, wat zijn de verschillen?

In dit artikel zullen we je uitgebreid informeren over tandpasta. En daar is veel over te vertellen want er zijn heel veel verschillende tandpasta’s. Wat zijn de verschillen tussen tandpasta’s, we vertellen alles over fluor, wat is de RDA waarde, wat zit er in tandpasta, wat is het verschil tussen reguliere- en natuurlijke tandpasta en zelfs een recept om zelf tandpasta te maken. 

De keuze van een tandpasta is persoonlijk of op advies van de tandarts. 

Tegenwoordig is de keuze in tandpasta groot: er is nu een tandpastasoort voor elk probleem:

Wat zit er eigenlijk in tandpasta?

Er is veel keuze in soorten tandpasta en prijsklasse. Er zijn reguliere (standaard en speciale) tandpasta’s en natuurlijke tandpasta’s. We zien een trend van steeds meer natuurlijke tandpasta’s op de markt. Deels kiezen mensen hiervoor omdat meer bekend is over hoe stoffen werken en welke invloed ze hebben op de algehele gezondheid. Stoffen worden opgenomen via het slijmvlies in het lichaam waardoor steeds meer mensen kiezen voor een natuurlijke tandpasta. Wat je kiest is een persoonlijke keuze of een advies van de tandarts. 

Hier volgt een lijst met mogelijke ingrediënten van reguliere tandpasta’s;

  • Sodium fluoride, anti cariës 
  • Aroma, voor een betere smaak
  • Conserveermiddel; 2-Fenoxyethanol
  • Geurstof; Limoneen, Linalool
  • Hydraterende stof; Sorbitol
  • Kleurstof; CI kleurstoffen, titaniumdioxide
  • Oppervlakteactieve stof; Cocamdiopropyl betaïne
  • Verdikkingsmiddel; Cellulose, Xanthaan gom
  • Vochtvasthoudend middel; Glycerol
  • Wasactieve stof; Sodium Lauryl Sulfate
  • pH-regulator; Natriumhydroxide
  • Schuimmiddel; SLS, Natriumlaurylsulfaat
  • Zoetstof; Saccharine

Fluor

Welke fluoride is de beste?

Er bestaan vele soorten fluoride. Wat is de werking van Fluoride? Welke fluoride is nu het beste? Wat is het Fluoride advies? In Nederland kennen we de volgende fluoride-varianten: natriumfluoride (NaF), natriummonofluorofosfaat (MFP), aminefluoride (AmF), tinfluoride (SnF2) of combinaties van fluoride. Heeft het mengen van stoffen van bewezen werkzame stoffen een vermenigvuldigde werking? Dat hoeft zeker niet zo te zijn. Het wil niet zeggen dat stoffen in elkaars aanwezigheid goed werkzaam zijn en misschien zelfs wel slechter. Bij tandpasta’s met meerdere actieve ingrediënten lijkt het raadzaam om te kiezen voor een tandpasta van een betrouwbaar merk dat onderzoeksresultaten kan laten zien.

Gaatjes voorkomen door fluoride

Een recent systematisch literatuuronderzoek concludeerde dat er geen verschillen zijn in het voorkomen van gaatjes in het glazuur door verschillende soorten fluorideverbindingen. Echter, fluoride en tandpasta kan meer dan alleen gaatjes voorkomen. Tinfluoride en aminefluoride hebben beide een anti-bacteriële werking. Deze twee worden ook wel gecombineerd in een tandpasta. Dit zou tandvleesontsteking kunnen tegen gaan. Helaas kunnen tanden verkleuren door de tinfluoride. De toevoeging natriumhexametafosfaat voorkomt dit. Tinfluoride in combinatie met natriumhexametafosfaat vertoont volgens onderzoek duidelijk minder oplossingen van het glazuur van het worteloppervlak vergeleken met natriumfluoride met evenveel deeltjes fluoride in de tandpasta.

Tinfluoride aanslag

Het worteloppervlak komt bloot te liggen door slijtage en/of tandvleesontsteking. Met name bij ouderen komen gaatjes in het worteloppervlak veelvuldig voor omdat dit relatief zacht en makkelijker oplosbaar is. Een andere tandpasta voegt aminefluoride toe om de aanslag van tinfluoride te voorkomen. Hierop is geen toegevoegde waarde gevonden tegen gaatjes in de wortels of in het glazuur ten opzichte van natriumfluoride. Tinfluoride kan naast bescherming tegen gaatjes ook bescherming tegen tanderosie en tegen koude-gevoeligheid bieden.

RDA waarde

RDA waarde; hoe schurend is je tandpasta?

Elke tandpasta heeft een schurend effect in lichte of hogere mate. Hoe schurend een tandpasta is wordt uitgedrukt in de RDA waarde, Relative Dentin Abrasivity (letterlijk vertaald: relatieve dentale schurende eigenschappen).

De RDA-waarde is een indicator en geen exacte voorspeller van de mate van slijtage die de tandpasta in de mond veroorzaakt. Dit komt omdat er meer factoren een bepalend rol spelen zoals de invloed van het speeksel (bijvoorbeeld neutralisatie van de pH van de pasta en de verdunning van de pasta), de wijze van poetsen (frequentie, kracht en ook de lengte van de poetsbeweging) en het type tandenborstel (bijvoorbeeld: dikte van de haartjes en de hardheid van de borstel).

“Het zou goed zijn als de RDA-waarde op de tandpastaverpakking wordt vermeld”, zegt Cor van Loveren, hoogleraar (em.) preventieve tandheelkunde.

 

Tandpasta

RDA-waarde

Poetsen met alleen water

4

Elmex Sensitive Plus

28

Elmex Sensitive Professional

28

Sensodyne Proglasur

30

Parodontax

44

Rembrandt

53

Oral-B Pro Expert

53

Meridol

65

Prodent kindertandpasta

65

Sesodyne

65

Sensodyne Rapid

65

Elmex Cariës Protectie

65

Colgate Total

68

Zendium

80

 

Extra tandmateriaal

Naast het minder oplosbaar maken van tanden en het verminderen van tandvleesontsteking, wordt er geprobeerd om met tandpasta een soort van extra tandmateriaal te leveren. Dit zijn biomimetische en bioactieve materialen. Verschillende systemen worden toegepast, zoals toevoeging van de volgende stoffen:

  • calciumglycerofosfaat; 
  • brushiet (DCPD; dicalciumfosfaatdihydraat);
  • amorf calciumfosfaat (ACP);
  • ACP met een caseïnederivaat (CCP-ACP);
  • ‘functionalised’ tricalciumfosfaat (TCP);
  • calciumnatriumfosfosilicaat (bioactief glas; Novamin®);
  • nanohydroxylapatiet;
  • arginine met calciumbicarbonaat.

Over calciumglycerofosfaat is te weinig onderzoek gedaan om te zeggen of het daadwerkelijk goed werkt of niet. Tandpasta met brushiet wordt gemaakt met natriummonofluorofosfaat of in een tube met twee compartimenten waarvan in een compartiment de pasta met brushiet zit en het andere compartimentpasta met fluoride. Van beide varianten is door fabrikanten een betere bescherming aangetoond.

Houdbaarheid tandpasta, kan tandpasta bederven?

Heeft tandpasta een uiterste houdbaarheidsdatum? En zo ja, wat gebeurt er dan als je tandpasta over datum is? Radar zocht het uit.

Vermelding houdbaarheidsdatum

Volgens de Nederlandse Cosmetica Vereniging (NCV) wordt de houdbaarheid van cosmetische producten, en dus ook tandpasta, op de verpakking vermeld. Voor de aanduiding van de houdbaarheid zijn in de Cosmeticaverordening twee systemen opgenomen:

  • Houdbaarheidsdatum: als het product minder dan dertig maanden (2,5 jaar) houdbaar is vanaf de productie, dan moet de houdbaarheidsdatum worden vermeld. Op sommige producten wordt deze houdbaarheid van maximaal 2,5 jaar aangegeven met een universeel teken, namelijk het zandlopersymbool. Dan is het niet nodig om de houdbaarheid in verschillende talen op het etiket te vermelden.
  • Houdbaarheidsperiode: Als het product ongeopend dertig maanden (2,5 jaar) of langer houdbaar is, dan moet de gebruiksperiode worden vermeld. Op deze producten hoeft geen uiterste houdbaarheidsdatum te staan, het mag wel. De gebruiksperiode, oftewel de periode waarin het product na opening kan worden gebruikt zonder de werking te verliezen, wordt aangegeven met een symbool van een geopend potje. De periode wordt in maanden aangegeven met de letter ‘M’.

Verschillende soorten tandpasta

Radar heeft bij verschillende tubes tandpasta gecheckt hoe de houdbaarheid wordt aangegeven. Op de tube van Colgate – in dit geval Max White Charcoal – is een zandloper afgebeeld. Dit betekent dat je de tandpasta vanaf de productie nog 2,5 jaar kunt gebruiken zonder dat het de werking verliest. Op de tubes van het merk Dentalux (verkrijgbaar bij de Lidl), wordt een houdbaarheidsperiode aangegeven van twaalf maanden na opening.

Tip: de uiterste houdbaarheidsdatum staat op het doosje, en aan het uiteinde van de tube. Dit is soms wel moeilijker leesbaar.

Werkingskracht

Gedurende de aangegeven periode of houdbaarheidsdatum behoudt tandpasta dus de oorspronkelijke kwaliteit en effectiviteit. Tandpasta is niet schadelijk na een bepaalde periode, maar het product verliest wel zijn werkingskracht.

ACP fluoridetandpasta

In een onderzoek met patiënten die radiotherapie in het hoofd-halsgebied ondergingen, bleek een ACP fluoridetandpasta met de twee-compartimententechniek wel gaatjes in de wortel te voorkomen, maar in de kroon niet. Voor CCP-ACP is niet voldoende bewijs gevonden dat het zou werken. Het zou volgens wat ouder onderzoek na het beugelen de witte vlek gaatjes kunnen doen verdwijnen. Helaas blijkt uit recent onderzoek dit niet het geval te zijn.

Onderzoek naar lage dosis

Laboratorium en klinisch onderzoek heeft aangetoond dat de combinatie van fluoride en lage doses fTCP het afzetten van tandmateriaal bevordert. Het feit dat een lage dosis effectief is, maakt het alleen niet mogelijk om fTCP samen met fluoride in mondverzorgingsproducten te formuleren.

Tegen tandhalsgevoeligheid

Oorspronkelijk werd de tandpasta met Novamin® ontwikkeld tegen tandhalsgevoeligheid. Buiten de mond is aangetoond dat de combinatie van fluoride en Novamin® effectiever glazuur beschermt dan beide op zichzelf. Klinisch onderzoek naar de meerwaarde van de combinatie laat nog op zich wachten.

Commerciële invloeden

Er is nog te weinig klinisch onderzoek beschikbaar om de superioriteit van nanoHAP bevattende fluoride tandpasta’s ten opzichte van een gewone fluoridetandpasta te claimen. Het nut van argininecalciumbicarbonaat fluoridetandpasta is voor kinderen niet aangetoond en de onderzoeken die de werking bevestigen waren niet vrij van commerciële invloeden. De onderzoeken zijn te onduidelijk in de opzet of van onvoldoende kwaliteit.

Tandpasta voor het tandvlees

Behalve fluoridesoorten zijn er ook andere bestanddelen in tandpasta die goed zouden zijn voor het tandvlees te weten:

  • tricolosan
  • honing
  • actieve zuurstof
  • aloë Vera
  • tea Tree Oil
  • tinchloride
  • backing soda
  • chloorhexidine
  • zeezout
  • kokosolie
  • CPC
  • panthenol
  • Q10
  • hyaluronzuur.

Triclosan

Triclosan is een van de weinige stoffen waarvan heel hard bewijs is dat het echt effectief is. Het zou zelfs anti-bacteriëler zijn dan tinfluoride. Helaas is deze stof ook in opspraak. Het werkt namelijk zoals een antibiotica (bacteriedodend) en zou niet goed wezen voor de hormoonhuishouding. Tricolasan zou ook anti-biotica resistentie in de hand werken. Hier is geen bewijs voor gevonden. In sommige landen mag Triclosan niet meer geconsumeerd worden. In Nederland zegt men dat de voordelen opwegen tegen de nadelen en bovendien blijft de dosis erg laag. Het kan tandvleesontstekingen voorkomen en hierdoor kan je lichamelijk ook gezonder blijven. Ook krijg je er iets minder gaatjes door. Toch blijft de vraag of het effect van de tandpasta echt opgemerkt kan worden of dat het resultaat te klein is om echt van waarde te zijn.

Honing

Uit twee onderzoeken blijkt dat honing significant plak reduceert in vergelijking met chloorhexidine. Choorhexidine staat in de mondzorg bekend als behoorlijk effectief om tandvleesontsteking tegen te gaan. Er waren ook onderzoeken gedaan onder een glaasje of in een reageerbuis waarbij de remming van de groei van een bepaalde mondbacterie werd aangetoond door honing . Dit zijn echter nog te weinig onderzoeken om te kunnen zeggen of een tandpasta of spoelmiddel met dit ingrediënt echt werkt. 

Actieve zuurstof

Er zijn een aantal tandpasta die gebruik maken van ‘actieve zuurstof’. Echter, is de ene actieve zuurstof de ander niet. Om actieve zuurstof stabiel in een tandpasta te doen, is behoorlijk wat werk nodig. Dus ook al zou de werkzaamheid van actieve zuurstof (O3) zijn aangetoond, dan zou dat nog weinig zeggen over het bestanddeel in de tandpasta, want dan hebben we het over een heel ander molecuul. Toch zijn er heel wat professionals in de mondzorg behoorlijk enthousiast over dit kleine molecuul dat dwars door het weefsel zou kunnen om het herstel te bevorderen.

Aloë vera

Er zijn vier onderzoeken te vinden, waarbij Aloë vera tandpasta onderzocht wordt op vermindering van plak en tandvleesontsteking. Als we de onderzoeken naast elkaar leggen dan blijkt dat het klinische effect van Aloë vera tandpasta nog niet goed duidelijk is. Aloë vera tandpasta lijkt geen extra remmend effect te hebben op plak of tandvleesontsteking ten opzichte van fluoride tandpasta. Aloë vera zorgt dus wel voor een vermindering van plak en tandvleesontsteking, vergelijkbaar met een fluoridetandpasta. Er zijn geen onderzoeken bekend, waarbij werd onderzocht of Aloë vera een remming op het vormen van gaatjes heeft. Jammer, want Aloë vera tandpasta bevat vaak geen fluoride. Wie weet heeft tandpasta met fluoride gecombineerd met Aloë vera een gunstig effect. Wat je kunt doen, is twee minuten poetsen met fluoride en daarna nog eens met de Aloë vera.

Tea tree oil

Tea tree olie is eigenlijk melaleuca alternifolia. Ik kende dit zelf nog niet en tikte het in op de database van onderzoeken. Het was een verrassing dat ik een review er over kon vinden. Ook nog met een veelbelovende conclusie. Alhoewel er in dit artikel vooral gevaren wordt op laboratorische resultaten, dus niet op echte ‘levende’ monden. In het laboratorium werd duidelijk dat melaleuca alternifolia antibacterieel en zelfs bacteriedodend is op ziekte veroorzakende mondbacteriën. De klinische studies vonden zelfs een vergelijkend effect met chloorhexidine. De stof waarvan elke mondprofessional overtuigd is, maar niet lang gebruikt mag worden. Toch moet ook over Tea Tree Olie meer onderzoek gedaan worden. Bijvoorbeeld of het ook gaatjes kan verminderen naast tandvleesontsteking. Let op: In de tandpasta met tea tree olie zit vaak ook geen fluoride. Ook hierbij geldt, dat je met wellicht met beide tandpasta’s zou kunnen poetsen voor maximaal effect.

Tinchloride

Over Tinchloride is niet zoveel te vinden. Slechts een onderzoek waarbij na 12 weken minder plak werd gevonden ten opzichte van poetsen met aminfluoride. Een ander onderzoek bevestigt dat de SN2+ diep de biofilm in kan komen en zo een antibacterieel effect heeft.

Backing soda

Backing soda is bicarbonaat en zit in tandpasta. In de tandpasta is er goed afgewogen hoeveel hiervan erin moet zitten en in welke oplossing. Zomaar gebruik van backing soda (dat absoluut geen bakpoeder is!) zonder dat het in tandpasta zit, kan tanden schaden wegens schuren. Het bicarbonaat vertoonde een veel belovende vermindering van de plak na slechts eenmalig gebruik. Echter is er op de bloeding van het tandvlees slechts een kleine vermindering te verwachten.

Chloorhexidine

Chloorhexidine is een van de weinige stoffen waarvan we zeker weten dat het helpt tegen tandvleesontsteking. Deze stof kent wel bijwerkingen zoals smaakverlies, het krijgen van verkleuringen op de tanden en een drogere mond. Het percentage 0,12% is het meest effectief en wordt in spoelmiddelen en tandpasta aangeboden. Hier kan men echter niet lang mee poetsen of spoelen. Er zijn daarom tandpasta’s met een veel lager percentage waarbij de bijwerkingen zo goed als achterwege blijven. Het is onbekend welk klinisch effect dit precies heeft. Eerder werd gesuggereerd dat fluoride niet meer zou werken wanneer chloorhexidine wordt gebruikt, maar dit is ontkracht.

Zeezout

Natriumchloride is zeezout. Zout wordt aan tandpasta toegevoegd omdat het speeksel stimuleert en dat versterkt en beschermt glazuur. Zout kan ook ontsteking tegen gaan. In tandpasta zit maar heel weinig zout. Zelf zout uit het keukenkastje pakken en op de borstel doen is een slecht idee. Zout is daar te hard, te grof, agressief voor en beschadigt juist als je het niet zou mengen in de tandpasta. Dit geldt ook voor Keltisch zout en Himalaya zout. Er kan wel mee gespoeld worden. Tijdens chirurgische ingegrepen wordt er ook met fysiologisch zout gespoeld.

Kokosolie

Hierover hebben wij niks kunnen vinden. Wel over het langdurig spoelen met kokosolie en inmasseren, alhoewel dit slechts enkele studies zijn met weinig deelnemers en enkel hele jonge deelnemers. Het spoelen met kokosolie zou even goed zijn als spoelen met chloorhexidine, maar dan zonder bijwerkingen. Hierbij werd echter niet vermeld welk percentage chloorhexidine bij het onderzoek gebruikt werd.

Cetylpyridinium Chloride (CPC)

Ook hierover is er weinig onderzoek gevonden. De studies die beschikbaar zijn vonden geen extra resultaat ten opzichte van een gewone fluoridetandpasta. CPC wordt vaak in combinatie met chloorhexidine gebruikt en zou aan het slijmvlies hechten waardoor de chloorhexidine langer werkzaam zou zijn.

Panthenol

Panthenol is vitamine B5. Hierover is geen enkel onderzoek gevonden.

Q10

Over suppletie van Q10 is er onderzoek gedaan. Er werd bekeken hoe de resultaten waren van de behandeling door de professional met en zonder Q10. Met het gebruik van de pillen van Q10 werd er een beter resultaat gevonden. Echter hebben wij geen betrouwbare studies over Q10 in tandpasta gevonden.

Hyaluronzuur

Hierover werd een systematisch onderzoek gevonden. Hieruit blijkt dat hyaluronzuur een positieve werking heeft op het tandvlees. Het verbetert de resultaten van de professionele behandeling. Het kent geen bijwerkingen.

 

Dus is er een winnaar onder de tandpasta’s? Geen grote eenduidige winnaar. Er zijn veel stoffen die werkzaam zijn, maar waarvan we het precieze resultaat in de mond niet kunnen vertellen. Bovendien hangt het erg af van wat men zelf van een tandpasta verwacht. Het moge duidelijk zijn dat er voor elk wat wils is.

 

Natuurlijke alternatieven tandpasta

De meeste standaard tandpasta’s bevatten fluoride. Als je liever geen fluoride gebruikt, kun je kiezen voor een tandpasta zonder fluoride. 

Natuurlijke en plantaardige (vegan) tandpasta’s zijn meestal organic en vrij van parabenen, triclosan, fluoride en saccharine. Ook hier is inmiddels een scala aan soorten tandpasta verkrijgbaar zowel in de winkels als op het internet. 

Deze natuurlijke tandpasta’s hebben wij in prijs vergeleken, ze zijn in regel niet duurder gebleken dan reguliere tandpasta’s. 

De natuurlijke tandpasta’s die te koop zijn kunnen de volgende stoffen bevatten;

  • Water
  • Klei
  • Zout
  • etherische olie
  • xylitol
  • propolis
  • kruiden als kamille, munt etc.
  • Neem-olie
  • Kiezelzuur
  • Groene thee
  • Tea-Tree olie

 

Merken natuurlijke tandpasta die verkrijgbaar zijn bij drogisterijen, reformwinkels en de ketens EkoPlaza, De Rode Pilaren en Holland & Barret zijn o.a. Weleda, Himalaya tandpasta, Aloë Dent, Dr. Organic en Ecodenta.

Een aantal van deze merken hebben ook een speciale kindertandpasta. 

 

Poetsen zonder tandpasta

Je kunt ook je tandenpoetsen zonder tandpasta. Daarmee verwijder je wel tandplak, maar het helpt niet om je tanden te beschermen tegen gaatjes.

DIY tandpasta

Zelf tandpasta maken kan ook, je weet dan zeker wat erin zit. Of het voldoende je gebit beschermt kunnen we niet beloven maar als we je volledig willen informeren dan hoort dit er ook bij.

Het is een niet-chemisch recept zonder fluoride, licht schurend en geschikt voor de meest mensen. Het wordt niet aanbevolen voor mensen met gevoelige tanden. 

Ingrediënten:

Doe alle ingrediënten in een kom en klop krachtig om goed te mengen. Doe het mengsel vervolgens in een luchtdicht potje met deksel. Schep het op je tandenborstel en poets zoals gewoonlijk. Zelfgemaakte tandpasta kan 6 maanden of langer buiten de koelkast worden bewaard.

 

Dit artikel is tot stand gekomen door: Team Tandarts.nl en Lieneke Steverink, mondhygiënist en Dental Info

 

Bronnen o.a.:

 

Bijgewerkt September 2020

V-209-2
Delen

Artikel auteur

Team Tandarts.nl

Team Tandarts.nl

Beheer platform