Aften: hoe ontstaan ze?
Aften zijn pijnlijke, open zweertjes die zich in het mondslijmvlies bevinden. Het mondslijmvlies is beschadigd waardoor de zenuwen bloot komen te liggen. Deze openliggende zenuwen veroorzaken de pijn. Eén op de 5 personen krijgt te maken met aften.
Aften zijn één van de meest onaangename wondjes van de mondholte die ongemak kunnen veroorzaken. Ze beïnvloeden soms het vermogen van iemand om zich te concentreren, normaal te spreken, te eten of te drinken. Aften zijn een bron van irritatie en stress die ons dagelijks leven beïnvloeden en invloed kunnen hebben op ons welzijn.
Aften zijn niet besmettelijk, tenzij ze veroorzaakt worden door het herpes simplex virus. Dit virus veroorzaakt ook de koortslip.
Oorzaak van aften
De oorzaak van aften is niet precies bekend. Een aft is niet besmettelijk* en worden niet veroorzaakt door een bacterie of virus. Factoren die een rol spelen bij het ontstaan van een aft zijn:
- besmetting met een virus of bacterie (door b.v griep wordt de weerstand lager en kan een aft ontstaan);
- emotionele stress, verminderde weerstand of vermoeidheid;
- erfelijke factoren;
- beschadiging van het slijmvlies;
- vitaminetekort;
- inname van heet of pittig voedsel en/of drank;
- medicijngebruik;
- slecht passend kunstgebit of beugel
- hoeveelheid en kwaliteit van het speeksel
- hormonale veranderingen;
- droge mond.
* Zweertjes veroorzaakt door Herpes Simplex, koortslip zijn wel besmettelijk!
Aften kunnen ook voorkomen bij de ziekte van Crohn, het Behcet syndroom, besmetting met HIV of door tekort aan ijzer, foliumzuur of B-vitamines. Kinderen die last hebben van koortsuitslag kunnen ook kleine ontstekingen in de mond hebben. Een beugel of kunstgebit kunnen ook aften of mondwondjes veroorzaken. De binnenkant van de wangen en lippen zijn in het begin nog niet gewend aan het dragen van een beugel of kunstgebit.
Kenmerken van aften
Aften komen voornamelijk voor op de tong, tandvlees, mondrand of aan de binnenzijde van de lip of wang. Ze zijn rond of ovaal, in het midden meestal wit, geel of grijs en hebben een opgezwollen rode rand. Aften hebben doorgaans een doorsnede van drie tot vier millimeter. Als er sprake is van een grote aft dan kan deze een afmeting aannemen van wel 1 centimeter doorsnee. Na een paar dagen tot twee weken zal de aft krimpen en uiteindelijk verdwijnen. Het kan zijn dat ze opnieuw terugkomen.
Bijzondere aften
Ongeveer een tiende van de aften is een grote aft. Deze aften zijn groter dan één centimeter. Bij grote aften kan het wel langer duren voordat ze verdwijnen, namelijk enkele weken tot enkele maanden. Het is goed mogelijk dat een grote aft na genezing een litteken achterlaat.
Er bestaan ook hele kleine aften. Deze worden herpetiforme aften genoemd. Er is bij dit type aften sprake van een groep zeer kleine aften. Een afzonderlijke herpetiforme aft is zo klein als een speldenknop. Soms zitten er wel honderd aftjes bij elkaar. De herpetiforme aft heeft ongeveer twee weken tot een maand nodig om te genezen.
Waarom zijn aften pijnlijk?
Als een afte verschijnt, worden de zenuwen blootgesteld en zullen externe prikkels (bijv. voedsel, drank, tong, lucht, speeksel etc.) deze irriteren, waardoor pijn optreedt en de genezing van de afte trager verloopt. Een goede oplossing bestaat uit het afsluiten en het beschermen van het aangetaste gebied tegen deze externe prikkels.
Hoe kom ik van aften af?
Een middel tegen de pijn van een aft is fijn om in huis te hebben. Voor mensen die er frequent last van hebben, is dit zeker verstandig. Het middel helpt de pijn te verlichten en de genezing te versnellen. Er zijn producten op de markt die speciaal zijn ontwikkeld voor gebruik bij aften. Te denken valt aan GUM® AftaClear voor onmiddellijke en langdurige pijnverlichting gedurende 2 tot 4 uur en een snellere genezing. Het vormt een dunne laag over de openliggende zenuw, waardoor de pijnprikkel niet meer wordt doorgegeven en de aft beter kan genezen. Zie het als een vloeibare pleister. Verkrijgbaar als spray, mondspoelmiddel en gel
Behandeling van aften
Zoals hierboven aangegeven verdwijnen aften vanzelf binnen een paar dagen tot twee weken. Er zijn wel een paar dingen die je kunt doen.
- Probeer niet aan de aft te komen. Als de aft kapotgaat, zullen de klachten verergeren.
- Het is van belang goed te blijven poetsen. Ook al is dit pijnlijk.
- Poetsen met een tandenborstel met zachte borstelharen kan daarbij helpen, evenals het gebruik van een tandpasta op basis van enzymen.
- Vermijd pittig of zuur voedsel en drank. Als dit niet mogelijk is of onvoldoende helpt, is naspoelen met water wellicht een uitkomst.
- Probeer stress en (over-)vermoeidheid te voorkomen.
- Een ander advies is te stoppen met roken. Hoewel direct na het stoppen het aantal aften waarschijnlijk zal toenemen, is het op de lange termijn gezonder voor het mondslijmvlies.
- Kies voor een product zonder alcohol, zodat het niet-irriterend is. Dit prikt niet, brandt niet, verdooft de mond niet en droogt hem niet uit. Je kunt kiezen voor de medische hulpmiddelen van GUM AftaClear. Deze zorgen voor directe pijnverlichting, bescherming, een kalmerend effect en een sneller herstel.
Indien een (kleine) aft na 2 weken nog niet is verdwenen of als je met (grote) regelmaat last hebt van aften, is het verstandig om naar de huisarts te gaan. In het gesprek met de huisarts kan meer duidelijkheid komen over de toedracht.
Koortslip of aft
Heeft u hoge koorts en ineens meerdere blaren in de mond? Dan heeft u waarschijnlijk een eerste herpesinfectie te pakken. Dit is onschuldig en de blaren blijven er slechts twee weken. Daarna kunt u vaker blaren krijgen, bijvoorbeeld op de lippen. Deze blaren heten in de volksmond koortsblaren en zijn van het Herpes Simplex virus. Ongeveer 80% van de mensen is drager van dit virus maar bij slechts 10-20% komt het tot een echte uitbraak. Het is heel besmettelijk voor baby’s en kan zeer ernstige complicaties veroorzaken met zelfs dodelijke afloop. Wees dus heel hygiënisch als u een koortslip heeft. De volgende factoren kunnen een koortslip uitlokken:
- stress;
- wondjes in mond of lippen;
- zonlicht;
- koude.
Wil je meer lezen dan verwijzen we je naar een gerelateerd artikel over aften van een bevriende partner.
