Lichen planus is een aandoening van de slijmvliezen en/of de huid. 80% van de mensen die de ziekte heeft, ervaart hier klachten van. De diagnose wordt vaker bij vrouwen dan bij mannen gesteld. Lichen planus in de mond komt bij 0,5 tot 2 % van de mensen voor, meestal vanaf middelbare leeftijd. Heb je last van lichen planus? Ernstige klachten kunnen je in je dagelijkse leven belemmeren. Wij vertellen je meer over mogelijke oorzaken en geven tips om met de aandoening om te gaan.
De oorzaken van lichen planus
De mogelijke oorzaken van lichen planus lopen ver uiteen. Zo kunnen bepaalde virussen de boosdoener zijn, maar ook sommige medicijnen (bijwerkingen) kunnen de ziekte in de hand werken. Contactallergie of erfelijke factoren zijn andere mogelijke oorzaken. Lichen planus aan het mondslijmvlies kan daarnaast worden veroorzaakt door vullingen (amalgaam) of ander tandheelkundig materiaal (zoals goudlegering). Chronische stress, hormonale veranderingen, ongezonde leefstijl en slechte voeding zijn ook een factor die een trigger kunnen zijn voor het ontstaan van lichen planus. Geen enkele vorm van lichen planus is seksueel overdraagbaar of op een andere wijze besmettelijk.
Het ziektebeeld
Lichen planus is in de regel te herkennen aan platte bultjes die een rode of paarse kleur hebben. In sommige gevallen zijn er ook witte streepjes aanwezig zoals vaker in de mond te zien is. Lichen planus kan voorkomen op de slijmvliezen in de mond of op de genitaliën (geslachtsorganen). Ook de neus, ogen, slokdarm en blaas kunnen aangetast worden. Daarnaast kunnen de bultjes op de huid voorkomen. Vaak worden ze dan gezien op de onderarmen, de enkels of de onderrug, maar ze kunnen ook op andere delen van het lichaam optreden. Iemand kan last hebben van lichen planus op de huid, op de slijmvliezen of beide. De ziekte wordt in de regel vastgesteld aan de hand van het klinisch beeld (onderzoek van de arts). In sommige gevallen is een biopsie (heel klein stukje weefsel) nodig dat wordt onderzocht in een laboratorium.
Lichen planus in de mond
Lichen planus is ook in de mond te herkennen aan witte strepen die iets verdikt zijn op het wangslijmvlies, tong en/of lippen. Naast witte streepjes kunnen er rode plekjes en zweertjes ontstaan. De witte strepen geven meestal geen klachten, de rode plekken en zweertjes geven meestal wel klachten. De klachten die je kan ervaren zijn een droge mond, metalen smaak, pijn of branderigheid. Daarnaast kan het ontsierend zijn als de 'uitslag' op een zichtbare plek zit. Oorzaken die worden genoemd zijn bacteriën, schimmels of virussen maar ook (allergische) reacties op tandheelkundige materialen (amalgaamvullingen en goudlegering). Heb je de diagnose lichen planus in de mond gekregen, zorg dan dat je minstens een keer per jaar voor controle gaat naar de tandarts i.v.m. een licht verhoogd risico op het ontstaan van een tumor. Daarnaast kan de aandoening zich uitbreiden naar keel en slokdarm. Goed om deze aandoening samen met je tandarts in de gaten te houden.
Wat kan je doen bij Lichen planus in de mond?
Heb je zweertjes in de mond? Vermijd dan het eten van kruidig of knapperig voedsel en het nuttigen van koffie en cola. Lees in dit artikel meer over een pijnlijke mond en voeding. Zorg voor een goede dagelijkse mondhygiëne op voorzichtige wijze. Poets twee keer per dag met een zachte tandenborstel en milde tandpasta zachtjes en zorgvuldig je gebit. Reinig ook tussen de tanden en kiezen zonder dat je het tandvlees beschadigd. Hier kan je meer lezen over verschillende manieren van interdentaal reinigen en hoe je dit veilig en goed kan doen. Gebruik geen mondspoelmiddel met alcohol, deze droogt de mondslijmvliezen verder uit. Wel kan je spoelen met lauwe kamille thee, aloë Vera, paar druppels tea tree olie in glas lauw water, zinklactaat (zuigtablet of mondwater), pure onbewerkte kokosolie door mond walsen (oil-pulling) of vraag de tandarts om een middel met actieve zuurstof. Allen bevatten werkzame en nuttige stoffen, zijn onschadelijk en helpen klachten te verzachten en verminderen. Als je bij de mogelijke oorzaken iets ziet dat op jouw van toepassing kan zijn kan het verstandig zijn om dit met je huisarts of tandarts te bespreken.
Omgaan met lichen planus in het algemeen
Lichen planus aan de huid kan behandeld worden met behulp van voorgeschreven zalf, lichttherapie en tabletbehandelingen wanneer nodig. Voor plekjes in de mond schrijven artsen soms speciale gels voor om de pijn te verlichten. Het behandelen van de zweertjes is vaak lastig, hoewel er wel een aantal opties zijn. Of het te genezen is, is grotendeels afhankelijk van de oorzaak. Daarnaast kan de aandoening aan de huid spontaan verdwijnen. Plekjes op de slijmvliezen verdwijnen in de regel niet vanzelf. Om de problemen die je ondervindt te verminderen, is het belangrijk de aangetaste huid met rust te laten. Krabben werkt averechts. Ervaar je pijn aan de geslachtsdelen en problemen op seksueel gebied ten gevolge van lichen planus? Dan kan een consult met een seksuoloog nuttig zijn.
