Beugels en orthodontie
De functie van een gebit is kauwen! Daarvoor moeten de tanden en kiezen goed op elkaar passen. Is dit niet het geval, dan heb je een beugel nodig om dit te bereiken.
Waarom heb je eigenlijk een beugel nodig? Als de tanden en kiezen recht staan, is het gemakkelijker om je gebit goed schoon te houden. Maar het meest zichtbaar is natuurlijk dat je een veel mooiere lach hebt als je tanden mooi recht staan!
Natuurlijk is recht zetten van je gebit niet zomaar even gebeurt. Normaal gesproken duurt een behandeling wel 2 tot 3 jaar.
Orthodontisten gebruiken het woord MAL (slecht) en OCCLUSIE (sluiten). Hiermee bedoelt hij/zij het slecht op elkaar sluiten van tanden, kiezen en kaken.
Als jij tanden, kiezen en/of kaken hebt die niet goed op elkaar sluiten, dan kan een orthodontist je helpen om dit weer recht te zetten.
Er zijn 3 Klassen orthodontische afwijkingen
Hieronder leggen we de verschillende klassen verder uit.
Klasse I betekent dat de kiezen in de goede relatie staan. doch in bovenstaand geval is er scheefstand in de boven-en onderkaak.
Klasse II betekent dat de kiezen niet in een goede relatie staan, er is dan sprake van een overbeet.
Klasse III is een beet verkeerd om, de bovenkaak valt achter de onderkaak.
Een orthodontist kan niet alleen je gebit helpen mooi in de rij te zetten, maar kan ook de groei of vorming van de kaken beïnvloeden.
Deze beïnvloeding van de stand van je tanden, kiezen en kaken doet hij met behulp van een speciale beugel.
UITNEEMBARE APPARATUUR
Eventueel vindt een voorbehandeling met uitneembare apparatuur plaats. Dit is afhankelijk van de afwijking.
Buitenbeugel
Deze beugel wordt vaak gebruikt bij een overbeet. De buitenbeugel wordt vastgemaakt aan 2 kiezen in je bovenkaak. Door middel van bandjes om je kiezen. De nekband trekt je bovenkaak naar achteren. Op die manier wordt de groei van de bovenkaak bij kinderen vertraagd, terwijl de onderkaak normaal kan doorgroeien.
Activator
Dit type beugel remt de groei van de bovenkaak en stimuleert de groei van de onderkaak. Deze beugel werkt alleen als je in de groei bent.
De activator wordt vastgehouden door de bovenkaak. Je draagt deze ongeveer 12 maanden. Iedere keer dat je slikt of praat wordt de beugel geactiveerd.
Met sporten moet je de beugel uitdoen. Ook om te kunnen eten of je tanden te kunnen poetsen, moet je de beugel uitnemen. In het begin zal dit allemaal erg wennen zijn. Spreken en slikken gaat lastig. Probeer dit zoveel mogelijk te doen met je kiezen op elkaar. Zo werkt de activator het best.
BEHANDELING MET VASTE APPARATUUR
Over het algemeen verwijst de tandarts je door naar een orthodontist. Die bepaalt wanneer je met de behandeling moet beginnen.
Alvorens te beginnen zal de orthodontist een aantal gegevens verzamelen. Er worden alginaat afdrukken gemaakt van je gebit, waar de tandtechnieker gipsen modellen van maakt. Ook worden tegenwoordig digitale afdrukken gemaakt, dan zijn er geen alginaat afdrukken meer nodig, dit gaat met de computer. Verder worden er röntgenfoto’s gemaakt om de ontwikkeling van je gebit te kunnen beoordelen. Ook worden gelaatsfoto’s gemaakt om de beginsituatie vast te leggen. Met al deze gegevens maakt de orthodontist een zogenaamd behandelplan. Dit plan wordt met jou besproken. Dan vertelt de orthodontist je ook welke beugel je nodig hebt.
Vaste apparatuur
Met een vaste beugel, ook wel een ‘blokjesbeugel’ of ‘slotjesbeugel’ genoemd, kun je tanden en kiezen of groepjes tanden en kiezen verplaatsen. Een ander groepje tanden wordt gebruikt als een soort anker. Via dit groepje tanden kan de orthodontist de stand van een andere tand of kies verbeteren. Dit kan met elastiekjes of veertjes. De constante druk zorgt ervoor dat deze tand of kies ongeveer 1 mm per maand verplaatst.
Waaruit bestaat een vaste beugel?
- Brackets: een soort klein handvat op je tand of kies. Dankzij deze slotjes kan de orthodontist een kracht uitoefenen op een tand of kies en hem daarmee in de gewenste richting verplaatsen.
- Draad: het metaaldraad dat door alle slotjes loopt is als een soort ‘rail’. De tand of kies zal zich door dit draad laten verplaatsen.
- Spiraalveertje: deze speciale vering duwt of trekt aan de brackets om de ruimte tussen de tanden of kiezen te vergroten of juist te verkleinen.
- Metalen bandjes: dit zijn ringen die rondom je kiezen worden geplaatst. Op deze ringen kan een bracket en/of buis zitten.
- Elastieken: zijn rubberen banden, vastgehaakt aan een bracket die verbonden zijn tussen onder- en bovenkaak.
- Correctie veren: in plaats van elastiekjes kunnen ook correctie veren worden gebruikt. Deze correctieveren zitten vast aan je beugel. Het voordeel daarvan is dat er continue druk op de tanden en kiezen wordt uitgeoefend. Of gemakkelijk gezegd: Het voordeel is dat er de hele tijd druk is op je tanden en kiezen wordt uitgeoefend.
- Correctie veren kunnen worden toegepast om de stand van de tandboog in de onderkaak en bovenkaak op elkaar aan te passen.
Tja en dan heb je de beugel! En wat voelt dat vreemd in je mond!
Eten is een beetje anders. Harde dingen bijten doet zelfs pijn. En het voelt gek aan je lippen.
Het hoort er allemaal bij. De één heeft er veel last van en de ander weer niet.
De één heeft last van zijn kiezen, de ander weer van zijn tanden, weer een ander van de draad of de veertjes.
Het is fijn om de eerste dagen zachter voedsel te eten en niet iets waar je lang op moet kauwen!
Je kunt ook pijn krijgen na het activeren van de beugel, meestal is dit de eerste paar dagen.
De scherpe randjes van een beugel kun je eventueel afdekken met ortho wax.
Als je veel pijn hebt kan je paracetamol nemen of dit aan je aan je ouders/verzorgers vragen.
Het dragen van een beugel kan ook kleine wondjes veroorzaken in je mond.
Dit is eventueel te behandelen met GUM Afta clear gel of spoelmiddel.
Je went uiteindelijk aan de beugel!
De Invisalign beugel
Invisalign is een onzichtbare beugel die orthodontisten en tandartsen gebruiken als hulpmiddel voor het verkrijgen van optimale functionaliteit en esthetiek van je tanden en kiezen. Echter kent het beperkingen. Allereerst is het trouw dragen van de beugel een must, waardoor deze alleen bij volwassenen gebruikt kan worden. Verder is het gunstiger als de gebitssituatie niet te complex is, zodat de behandeling voorspelbaarder wordt.
Deze doorzichtige bitjes zijn gemaakt van dunne kunststof hoesjes die je over je tanden en kiezen schuift. Om de week doe je een nieuwe setje hoesjes in zodat deze verplaatst worden naar de ideale positie in de kaak.
Plakspalk
Een plakspalk, ook wel ‘bar’ genoemd, is een draadje dat aan de achterzijde van de tanden wordt vastgeplakt met lijm. Deze spalk blijft voor altijd in je mond zitten. Natuurlijk moet je nu heel goed poetsen en de kleine ruimtes onder de spalk goed schoonmaken met ragertjes of soft picks en speciale stokertjes. Ga elk half jaar naar de “gewone” tandarts voor controle van je gebit. Als je voelt dat de plakspalk loszit, neem dan contact op met je orthodontist of tandarts.
Auteurs: Dr. J. Dorenbos, gepensioneerd orthodontist en mondhygïenist G. Dorenbos-Diertens
