Alles over verdoven
Dit is een bijdrage van Mina Hayawi en Lela Bidar, studenten Master tandheelkunde ACTA voor tandarts.nl.
Verdoving
Een controle bij de tandarts is meestal zo voorbij, maar het trekken van een kies of een wortelkanaalbehandeling kan erg pijnlijk zijn. Gelukkig kan deze pijn worden voorkomen door een tijdelijke verdoving. Meestal geeft de tandarts zelf de verdoving, maar de tandarts kan ook de opdracht hiertoe geven aan de assistent of de mondhygiënist. Als de assistent verdooft, dan moet de tandarts hier toezicht op houden. Bij de mondhygiënist is dit niet nodig.
Wanneer heb je verdoving nodig?
Er zijn een aantal behandelingen die niet zonder verdoving kunnen worden uitgevoerd, omdat deze anders te pijnlijk zijn. Het trekken van een tand of kies of een wortelkanaalbehandeling zijn hier voorbeelden van. Bij het vullen van een gaatje is er niet altijd verdoving nodig. Vaak wordt bij een klein gaatje geen verdoving toegepast. Mocht je tóch graag een verdoving willen, ook al zegt de tandarts dat dit niet hoeft, dan kun je dit altijd bespreken. Andersom kan natuurlijk ook: in overleg zou de tandarts eerst zonder verdoving de behandeling kunnen starten en de verdoving pas toe kunnen dienen als de behandeling te pijnlijk wordt.
Soms werkt de verdoving niet. Oorzaken kunnen een hevige ontsteking, extreme angst of alcoholgebruik zijn.
Manieren van verdoven
Conventionele verdoving
Bij oppervlakte verdoving wordt een verdovingszalf, -gel of -spray met een watje aangebracht op het tandvlees. Dit kan voorafgaand aan de lokale verdoving worden gedaan om de insteek van de naald te verzachten. Ook bij jonge kinderen met pijn bij het doorkomen van de tanden, kan dit worden aangebracht.
Bij geleidings- of infiltratie verdoving wordt er via een naald verdovingsvloeistof toegediend bij de tand of kies die behandeld wordt. Voor de onderkaak wordt vaak de helft van de kaak verdoofd. Geleidings- of infiltratie verdoving is de meest toegepaste manier van verdoven.
Bij intraligamentaire verdoving wordt er via een kortere naald verdovingsvloeistof rondom de tand of kies gezet, tussen de wortel en het kaakbot.
Bij intrapulpaire verdoving wordt in het wortelkanaal zélf verdoofd. Dit wordt toegepast als tijdens een wortelkanaalbehandeling de geplaatste verdoving onvoldoende blijkt te werken.
Intraossale verdoving
Een nieuwe techniek van verdoven in de tandheelkunde is de intraossale verdoving. Hierbij wordt middels een kleine computergestuurde naald het bot verdoofd. Omdat in het bot geen zenuwen zitten, ervaar je geen pijn. Deze techniek is nog in opkomst en wordt vooralsnog niet door alle praktijken toegepast.
Lachgassedatie & Algehele narcose
Bij kinderen en volwassenen met een erge angst voor de tandarts en bij patiënten met een verstandelijke/lichamelijke beperking, zou lachgassedatie of een algehele verdoving uitkomst kunnen bieden. Lachgassedatie is géén verdoving; met een masker wordt een mengsel van zuurstof en lachgas toegediend. Hierdoor voel je je meer ontspannen. Deze behandelingen worden veelal door een angsttandarts uitgevoerd, al dan niet met een verwijzing van de eigen tandarts.
Kosten
De kosten voor een verdoving zijn voor volwassenen niet in het basispakket inbegrepen. Vergoeding van (of een deel van) de kosten komt uit de aanvullende tandartsverzekering. Bij bijzondere handelingen zoals algehele narcose, moet eerst toestemming worden gevraagd bij de zorgverzekeraar.
Risico's
Elke verdovingswijze of -middel heeft zijn risico’s en bijwerkingen. De keuze voor de verdoving hangt onder andere af van het type behandeling en je medische situatie; bepaalde aandoeningen, allergieën of de aanwezigheid van zwangerschap. Het is daarom belangrijk om aan je tandarts door te geven welke medicijnen je gebruikt, hoe je medische situatie is en of er in het verleden problemen zijn geweest tijdens of na een lokale verdoving.
Tijdens de verdoving kunnen je lip en je tong tintelen en dik aanvoelen. Dit verdwijnt als de verdoving is uitgewerkt. Meestal duurt dit 1-3 uur. Eet en drink geen warme gerechten of dranken totdat de verdoving helemaal is uitgewerkt, om te voorkomen dat je je verbrandt. Let er goed op dat je niet op je tong of de binnenkant van je wang kauwt, je kunt deze kapot bijten.
In uitzonderlijke gevallen werkt de verdoving niet uit. Dan kan het zijn dat er een zenuw (tijdelijk of blijvend) beschadigd is, wat een langere tijd nodig heeft om te herstellen. Vermoed je dat dit bij jou aan de hand is? Neem dan contact op met je tandarts.
Als er tijdens het zetten van de verdoving onbedoeld verdovingsvloeistof in een bloedvat terecht komt, kan dit hartkloppingen veroorzaken en kan je je naar voelen. Wanneer je deze symptomen ervaart, geef dit dan direct aan bij je tandarts.
