Vroeger werd tandbederf in de volksmond ook wel ‘wolf’ genoemd. Men ging ervan uit dat wanneer je eenmaal ‘wolf in je tanden’ kreeg, al je tanden en kiezen uit je mond zouden vallen. Wat ook regelmatig gebeurde, waardoor velen al jong zonder tanden of met een kunstgebit door het leven gingen. Men ging minder snel naar een tandarts, ernstige tandvleesontstekingen, onbehandelde gaatjes en loszittende tanden kwamen veel voor waardoor het proces van tandbederf (tandrot) niet werd gestopt. Bij kiespijn werd er soms zelf gehandeld, bijvoorbeeld met behulp van een touwtje om de zere tand of kies, bevestigd aan een deurklink, werd de aangedane tand of kies door de deur hard dicht te slaan, eruit getrokken. Of men gebruikte een nijptang of iets dergelijks. Dit klinkt misschien gruwelijk maar men was in die tijd gewend om problemen zelf op te lossen, zeker op het platteland van toen. Je kan je dit nu niet meer voorstellen. De grootouders van de huidige senioren, dus zo'n 50 á 60 jaar geleden, spraken nog over ‘wolf in je tanden’. Zo lang is het dus nog niet geleden. Gelukkig zijn de tijden veranderd en zijn de hevige kiespijnen en het lijden van toen niet meer nodig met de kennis in de tandheelkunde van nu.
Preventie 50 jaar geleden; een kunstgebit als bruidsschat
Preventie is voorkomen, en daar hadden ze zo'n 50 jaar geleden een bijzondere oplossing voor. In bepaalde gebieden in Nederland was het de gewoonte dat wanneer een meisje een huwelijkskandidaat had gevonden, ze voor het huwelijk alle tanden en kiezen liet trekken en een kunstgebit kreeg. Ook al had je een gezond gebit, het was ‘verstandig’ en het kunstgebit werd gezien als een bruidsschat of huwelijkscadeau. Het gaf zelfs status! Eventuele problemen, zoals de gevreesde wolf (tandbederf) en kosten in de toekomst werden op deze manier voorkomen. De voordelen van het verzorgen en behouden van je gebit was in die tijd minder bekend of werd als onnodige luxe gezien. Een preventief tandartsbezoek of behandelingen om tanden en kiezen te behouden was voor de meesten niet weggelegd, was niet beschikbaar in de nabije omgeving of werd gewoon nog niet gedaan.
Gezonde of herstelbare tanden en kiezen trekken vandaag de dag
Met de huidige kennis over mondzorg en de beschikbaarheid van mondverzorgingsproducten is mondhygiëne voor bijna iedereen tegenwoordig een dagelijks ritueel. Hierdoor is de mondgezondheid in Nederland sinds de 'wolf' enorm verbeterd. Toch komt tandbederf nog altijd voor en ook het trekken van herstelbare tanden en kiezen is niet helemaal verleden tijd. Nog altijd, en weer steeds vaker krijgen tandartsen het verzoek om (alle) tanden en kiezen te trekken wanneer men de kosten van behandelingen niet kunnen betalen. Wanneer er geen geld is voor behandelingen kan basismondzorg (het trekken van een aangedane tand of kies) de beste en goedkoopste keuze zijn voor een ontstekingsvrije mond. Het uiterlijk of het behouden van het eigen gebit is bij gebrek aan geld dan minder belangrijk. Daarnaast kan het in onze multiculturele samenleving ook een culturele reden zijn om met dit verzoek naar de tandarts te gaan. Zie hier het artikel over een onderzoek dat Dyonne Broers deed naar dit onderwerp.
