Deze informatie is informatief bedoeld om inzicht te krijgen in mogelijke oorzaken en oplossingen. Deze informatie is niet bedoeld ter vervanging van het medisch advies.
Nierfalen kan het gevolg zijn van ziekten als hoge bloeddruk, diabetes, nierziekten, erfelijke ziekten, medicijngebruik en leefstijl.
Uit onderzoek is gebleken dat wanneer je nierinsufficiëntie heeft, het risico op gebitsproblemen groter is. Daarom is mondverzorging belangrijk. Je hebt meer kans op cariës (gaatjes) en ontsteking van het tandvlees. Hierdoor gaan tanden loszitten. Dit kan komen doordat je minder eiwitten eet. In plaats daarvan eet u waarschijnlijk meer koolhydraten. Koolhydraten en suikers worden door bacteriën in de mond omgezet in zuren. Dit kan tandplak en daarmee de zuurproductie en de aantasting van de tanden versnellen. Ook vermenigvuldigen de bacteriën zich dan extra snel en vormen ze een nog dikkere laag aanslag. Hierdoor wordt het risico op loszittende tanden groter. Veel mensen met chronische nierschade gebruiken ook medicijnen die de speekselproductie remmen. Hierdoor krijg je een drogere mond. Een droge mond is niet bevorderlijk voor het gebit.
Voorafgaand aan een niertransplantatie
Je zal in het ziekenhuis te horen krijgen dat voorafgaand aan een transplantatie de mond echt gezond moet zijn, ontstekingen in de mond zijn een te groot risico. Hiervoor is onderzoek nodig door de kaakchirurg, tandarts en/of mondhygiënist. Tanden en kiezen die los zitten kunnen getrokken worden. Ontstekingen aan tandvlees worden behandeld. (bron: Radbout UMC)
Na een niertransplantatie
Ook na een niertransplantatie blijft extra mondverzorging zeer belangrijk voor je. Na een transplantatie zal je voor de rest van je leven Immunosuppressiva slikken. Deze medicijnen kunnen tandvleesverdikking veroorzaken. Daarnaast is bij jou het immuunsysteem onderdrukt en heb je een groter risico op een schimmel of infectie van in de mond. Een goede mondverzorging is voor jou belangrijk omdat:
- Een slechte mondgezondheid kan lijden tot pijn. Hierdoor kun je eet- en drinkproblemen krijgen. Dit is niet bevorderlijk voor de gezondheidstoestand.
- Een slechte mondgezondheid kan leiden tot infecties zoals een longontsteking.
- Er een relatie kan zijn tussen tandvleesontsteking en het risico op hart- en vaatziekten. Dit komt doordat bij een tandvleesontsteking gevaarlijke bacteriën in de bloedbaan terecht kunnen komen, wat kan leiden tot bloedstolsels die een infarct of beroerte tot gevolg kunnen hebben.
(Bron: Radbout UMC)
Veel voorkomende problemen:
- Tandsteen
- Droge mond
- Zweertjes, aften en wondjes in de mond
- Verstoorde smaak, vieze smaak
- Slechte adem
Tandsteen
Nierpatiënten hebben vaak meer tandsteen. Dit komt waarschijnlijk doordat er het ureum-gehalte verhoogd in het speeksel is. Ureum is een afvalstof en komt vrij bij de verwerking van eiwitten. De mond is daardoor minder zuur en zo wordt er makkelijk tandsteen gevormd. Tandsteen kan je niet zelf verwijderen, er is dan hulp van de mondhygiënist nodig.
Droge mond
Nier- en dialysepatiënten kunnen een mindere speekselproductie hebben en daardoor een droge mond. Vaak krijgen nierpatiënten een vochtbeperking opgelegd, dus mag er minder gedronken worden wat niet helpt bij een droge mond.
Een droge mond voelt vervelend en kan problemen geven met praten, eten, zoenen, zingen, slapen en je kan ook nog onaangenaam uit je mond gaan ruiken.
Daarnaast heb je meer kans op gaatjes, een schimmelinfectie of wondjes in de mond als je mond te droog is. Gezond speeksel zorgt voor een gezonde mond.
Zweertjes, aften en wondjes in de mond
Een droge mond en medicatiegebruik kunnen een pijnlijke mond veroorzaken door zweertjes, aften en wondjes.
Verstoorde smaak, vieze smaak
Patiënten klagen regelmatig over een veranderde smaak of zelfs een vieze smaak. Een metaalsmaak of amoniaksmaak wordt vaak genoemd.
Enkele tips:
- Met kauwen en zuigen stimuleer je de speekselklieren om dun, waterig speeksel te produceren. Neem iets fris, dat die te zuur is ivm het tandglazuur om op te kauwen of om te zuigen. Bijvoorbeeld: suikervrije kauwgom met xylitol, pepermuntje, schijfje komkommer, tomaat, appel, augurk, waterijsje etc..
- Eet gerechten met een sterke kruidige smaak.
- Eet met plastic bestek als je last heeft van een metaalsmaak. Gebruik porselein of aardewerk servies omdat plastic servies weer een bijsmaak kan geven.
- Experimenteer en probeer uit wat bij jou werkt
- Goede mondhygiëne helpt tijdelijk de vieze smaak te verminderen. Tandenpoetsen met een speciale tandpasta of experimenteer welke het beste werkt bij jou. Er zijn naast munt- en fruitsmaak ook tandpasta’s met een zoute smaak. Gebruik een mondwater, reinig je tong met een tongreiniger al dan niet met een speciale gel hiervoor. Er zijn diverse producten op de markt tegen een slechte smaak en adem. Voor meer informatie kun je terecht bij de tandarts, mondhygiënist, apotheek of reformhuis.
Slechte adem
Het ureum wordt in de mond omgezet naar ammoniak. Dit kan een nare geur verspreiden. Halitose is de naam voor slecht ruikende adem.
Je kunt dezelfde tips volgen als bij Verstoorde smaak vieze smaak. Het één heeft vaak met het ander te maken.
Bronnen o.a. Radbout UMC en de Nierstichting
IB-V204-2
- Artikel gecontroleerd door: Alexia de kleijn
