Cariës / gaatjes bij kinderen uitgelegd voor kinderen en ouders

Hoe ontstaan gaatjes/cariës?

Gaatjes noemen we ook wel cariës. Maar hoe ontstaan gaatjes nu eigenlijk? De buitenkant van de tanden en kiezen is erg hard, deze harde buitenkant noemen we het glazuur. Dit glazuur is erg belangrijk om de tanden en kiezen te beschermen tegen bacteriën.

De bacteriën in de mond zorgen er namelijk voor dat de suikers veranderen in zuren. Dit zuur zorgt ervoor dat het sterkste laagje van de tanden en kiezen, het glazuur beschadigt raakt. Het glazuur wordt hierdoor steeds zwakker door de aanval van de slechte bacteriën. Hoe vaker er wat gegeten wordt met suiker, hoe zachter het glazuur wordt. Als deze slechte bacteriën niet vaak genoeg worden weggepoetst dan ontstaat er een gaatje! Hoe vaker de bacteriën en de zuren de tanden en kiezen aanvallen, hoe groter het gaatjes wordt.

Hoe winnen we de strijd tegen de slechte bacteriën?

Gelukkig bestaat er een simpele oplossing voor het voorkomen van gaatjes, namelijk: tandpasta!

Tandpasta bevat ‘’fluoride’’, fluoride zijn de ‘’vitamientjes’’ voor sterke tanden en kiezen. Hoe vaker de tanden worden gepoetst met fluoride, hoe sterker de tanden en kiezen worden! Fluoride is een beschermende stof die het glazuur sterker maakt. Hoe vaker de tanden worden gepoetst met tandpasta, hoe kleiner de kans is op een gaatje.

Door altijd twee keer per dag de tanden en kiezen te poetsen met tandpasta, win jij de strijd tegen de slechte bacteriën!

6 tips om gaatjes (cariës) te voorkomen

1. Poets je tanden ‘s ochtends voor of na het ontbijt met (fluoride) tandpasta 
2. Poets je tanden voor het slapen gaan, na het poetsen is het belangrijk om niets meer te eten of te drinken. Water drinken mag altijd. 
3. Te vaak eten en drinken is slecht voor de tanden en kiezen, eet en drink daarom maximaal 7 keer op een dag. Water drinken en thee zonder suiker, tellen niet mee. 
4. Eet en drink zo min mogelijk producten waar suiker in zit. 
5. Klaar met poetsen? Laat mama of papa je tanden nog een keer extra poetsen, hierdoor houden we de tanden extra schoon!
6. Ga regelmatig naar de tandarts of mondhygiënist om de tanden en kiezen gezond te houden.

Aan de slag, thuis en in de tandartspraktijk, uitleg voor de volwassenen.

Naar de tandarts of mondhygiënist?

Bij het doorbreken van het eerste tandje van je kind, kan je een afspraak inplannen bij de tandarts of mondhygiënist. De tandarts en mondhygiënist helpt je bij het gezond houden van de tanden en kiezen. De tandarts en mondhygiënist voorziet je van handige tips voor het schoonhouden van het gebit, maar zo ook tips m.b.t. de voedingsgewoontes. Hierbij kan je denken aan een voorlichting en/of instructie over het poetsen, of bijvoorbeeld het bijhouden van een voedingsdagboek.

De behandelingen voor kinderen tot 18 jaar worden vergoed, maak daarom al van jongs af aan met regelmaat een afspraak. Voorkomen is beter dan genezen.

Mijn kind heeft een gaatje, wat nu?

Een gaatje komt voor in verschillende soorten. Jijzelf en de zorgverleners kunnen verschillende dingen doen om het gaatje te stoppen of te herstellen. Enkele gaatjes kunnen zich nog herstellen en sommige gaatjes dienen wel gevuld te worden. Hieronder volgen enkele tips en behandelmogelijkheden voor het onder controle houden van gaatjes.

Thuis aan de slag:

• Beperk het gebruik van suikers en zuren
• Verhoog het gebruik van fluoride (tandpasta)
• Bezoek met regelmaat de tandarts en mondhygiënist voor voorlichting en instructies, toepasselijk voor je kind.

Behandelmogelijkheden in de tandartspraktijk:

• Fluoride: fluoride versterkt de tanden en kiezen. Fluoride zit o.a. in tandpasta. De tandarts/ mondhygiënist kan ervoor kiezen om een beginnend gaatje te versterken met een fluoride laagje, om het herstel te bevorderen.
• NRCT: Niet restauratieve behandeling voor gaatje. Het boren en het vullen kan voor uw kind best spannend zijn. De NRCT is een kindvriendelijke behandelmethode, waarbij de gaatjes niet worden gevuld. Het is hierbij erg belangrijk dat de hoeveelheid suikers worden beperkt en de tanden en kiezen erg goed gepoetst worden met fluoride tandpasta. De tandarts en of mondhygiënist ondersteunt je kind hierbij. In enkele gevallen kan je kind moeite hebben met het schoonhouden van het beginnend gaatje, de tandarts kan hierbij een handje helpen door het gaatje toegankelijker te maken en het bij te slijpen. De basis van de NRCT blijft het schoonhouden van de tand of kies en het toedienen van fluoride. Uw tandarts of mondhygiënist stemt met je een terugkom termijn af om het gaatje onder controle te houden.
• Sealant: Gaatjes in de groeven van de kiezen? Je kind wordt met regelmaat bijgestuurd bij het aanbrengen van fluoride op de tanden en kiezen. In enkele gevallen zijn de groefjes in de kiezen lastig schoon te houden. Als het aanbrengen van voldoende fluoride en het grondig poetsen niet voldoende is, kan de tandarts/mondhygiënist het risico op een gevorderd gaatje beperken door een laklaagje aan te brengen. Dit laklaagje noemen we een sealant. De sealant wordt aangebracht in de groefjes van de kiezen. Door dit laklaagje houden de kiezen minder voedselresten vast, en is de kans op een gaatje kleiner.
• Kroon: In enkele gevallen blijft het voor je kind lastig om het gaatje schoon te houden. Het is daarom erg belangrijk om de tand of kies te beschermen tegen aanvallen van buitenaf. In dit geval is het plaatsen van een kroon een goede oplossing. Een kroon is een hoesje die over de kies heen wordt geplaatst. Door dit hoesje blijft het beginnend gaatje beschermd tegen zuur aanvallen van buitenaf.
• Vulling: de optie om de tanden en kiezen op te vullen blijft een mogelijkheid. Hierdoor wordt het gaatje opgevuld met bijvoorbeeld kunsthars. Het wel of niet verdoven van de kies en de verschillende verdovingsmethodes valt te bespreken met de desbetreffende tandarts of mondhygiënist.

Bron: KIMO

V211-1