Voldoende drinken is nodig voor het goed functioneren voor alle processen in je lichaam zoals bijvoorbeeld de spijsvertering en ook de hersenen. Te weinig drinken veroorzaakt hoofdpijn, sufheid en concentratievermindering. Zo ook bij kinderen. Bij warme zomers is het nóg belangrijker om te letten of je kind(deren) voldoende drinken om uitdroging te voorkomen. Een kinderlichaam heeft minder reserves dan volwassenen, daarnaast kunnen kinderen de signalen minder goed aangeven. Aan jou als volwassene de taak om de kinderen goed in de gaten te houden. Maar wat biedt je ze dan aan? Waarmee kan je kinderen blij maken zodat ze voldoende drinken? En wat is een gezonde keuze voor het kinderlichaam en het gebit? Kinderen die regelmatig sapjes, siropen en diksap drinken krijgen veel vaker te maken met cariës in het nog jonge gebit. Alle reden om dit eens verder te onderzoeken!
In de categorie dranken heb je veel keus, de winkelschappen staan vol met flessen, knijpflacons, pakjes etc.. Maar de basis is simpel: water is de beste dorstlesser.
Hoeveel drinken heeft je kind nodig?
|
Kind tot 3 jaar |
Kind van 4 tot 8 jaar |
Kind van 9 tot 13 jaar |
|
Ongeveer 1 liter |
1 tot 1,5 liter |
1 tot 2 liter |
Water als standaard
Water en (kruiden) thee zonder suiker zijn de perfecte dorstlessers. Hoe maak je water drinken leuk?
Het begint met een leuke beker, glas of fles om mee naar school te nemen. Er zijn ook hele grappige en mooie duurzame rietjes verkrijgbaar. Eenmaal gewend dat water de standaard is (geworden) worden veel zuuraanvallen op het gloednieuwe kindergebit (in ontwikkeling) vermeden.
2 tips om water smaak te geven
Tip 1: Pimp het water, maak er een ‘feestje’ van. Dit kan door bijvoorbeeld een takje munt en een schijfje citroen of sinaasappel in een kan te doen. Of met wat aardbeien en wat munt. Dat geeft een subtiele smaak aan het water.
Tip 2: Zachte rooibosthee, zoetige lindebloesemthee, milde kruidenthee of verse munt van de plant, gember en schijfje citroen of sinaasappel; de mogelijkheden zijn leuk en legio.
Alternatieven voor water en (kruiden)thee
Zoals je inmiddels hebt gelezen weet je dat water en (kruiden)thee de basis vormen voor gezond drinkgedrag en daarmee een gezond lijf. Toch weten we dat veel kinderen moeite hebben met het drinken hiervan en überhaupt onvoldoende drinken. We moeten ze dus blijven aanbieden en uitvinden wat ze het lekkerst vinden.
Wat je als alternatief kan geven is kokoswater (let op onnodige toevoegingen en toegevoegde suikers), zelfgemaakte groentesapjes en smoothies. Extra vocht aanbieden kan ook door 'papperige prutjes' aan te bieden, zoals soep en havermoutpap. Of watermeloen in stukjes met of gepureerd uit de blender en aangelengd met wat water als feestelijk drankje met een mooi rietje. Je kan watermeloen gepureerd zelfs tot ijsjes omtoveren als je het in ijsjes vormpjes invriest of in een bakje wat je af en toe omroert. Probeer wel het aantal eetmomenten te beperken tot maximaal 5 keer per dag voor kids. Water drinken, of de andere gezonde keuzes kan wel altijd. Het gevoel van honger is vaak eigenlijk een teken van dorst, vraagt een kind om veel tussendoortjes, biedt wat vaker een van bovenstaande ideeën aan.
De zure waarheid van zoete drankjes op een rij.
Zoete drankjes zonder suiker
In sommige pakjes drinken zit geen suiker, maar ze smaken wel zoet. Op de verpakking staan dan termen als 'light’, ‘0% suiker’ of ‘zero’. Om het zoet te maken, gebruiken fabrikanten zoetstoffen. Die bevatten dan wel geen calorieën maar wel (geraffineerde) zoetstoffen en daarom is het toch beter om je kind gewoon water te geven. Het zuur in light-dranken kan namelijk het tandglazuur aantasten. Dat noemen we tanderosie. Ook raken kinderen gewend aan een zoete smaak, vanwege de zoetstoffen die erin zitten. Daarbij suggereren onderzoekers dat de hersenen geen verschil zien tussen suiker en zoetstoffen en zullen dezelfde signalen afgeven aan het lichaam als bij suiker met alle risico's van dien. Zoetstoffen wakkeren de drang naar suiker en andere lekkernijen continue aan waardoor je er wel van kan blijven drinken/eten. Bovendien dragen ze niet bij aan het ontwikkelen en wennen aan een gezond eetgedrag. Om het nog maar niet te hebben over allerlei gezondheidsrisico's die er aan deze synthetische zoetstoffen (lees: "nepsuikers") hangen.
Hoeveel suiker zit er in pakjes drinken?
In zoete dranken zoals aanmaaklimonade, diksap, sap en frisdrank zit veel suiker. En dus veel calorieën en zuuraanvallen op het gebit. Kijk maar eens in het plaatje hoeveel suikerklontjes er in de verschillende drankjes zit.
Deze afbeeldingen zijn gebaseerd op etiket informatie uit 2019.
Suiker in vruchtendranken
Suiker in frisdranken
Suiker in zuiveldranken
Suiker in vruchtendranken met zuivel
Dat is schrikken!!
Nooit meer een pakje drinken?
Af en toe een zoete drank geven of nemen zou misschien kunnen, maar maak er duidelijke afspraken over. Geef bijvoorbeeld op een vast moment één zoet drankje, zoals op zaterdag of zondag. Zo went je kind er ook aan dat op andere momenten water en thee (zonder suiker natuurlijk) de standaard zijn. Wat je nog wel zou kunnen doen als je als ouder of grootouder perse een pakje of sapje wil geven is om het te verdunnen met water.
Uitleg geven aan een kind zal helpen het nut ervan in te zien, laat dan ook bijvoorbeeld foto's zien van een slecht gebit om je uitleg te illusteren. Niet als schrikbeeld maar om eventuele gevolgen duidelijker te maken, kinderen begrijpen beelden vaak beter dan gesproken tekst.
Wat drink je als ouder?
Kinderen imiteren graag de volwassen, dus zelf het goede voorbeeld geven zal een kind doen volgen. Realiseer je dat suiker, net als zout snel gewenning geeft en dus verslavend werkt.
Etiketten checken
Hoe 'mooier' de verpakking eruitziet, hoe meer de fabrikant zijn best doet om toevoegingen en suikers te verbergen. Lees altijd het etiket. Op het etiket van dranken kun je zien hoeveel calorieën, suikers en koolhydraten er per 100 milliliter inzitten. Bedenk dat in een bekertje ongeveer 150 milliliter past en in een longdrinkglas of flesje wel 250 milliliter. En laat je niet afleiden door allerlei kreten op pakken drinken. Wees alert bij vermeldingen ‘zonder toegevoegd suiker’, ‘natuurlijk’, ‘puur sap’ of ‘met extra vitamine C’. Blijf kritisch, want deze termen zeggen niets over het aantal suikers dat in een drank zit en de extra vitamines die het zou bevatten.
Magere of volle zuivelproducten, wat is beter? En is zuivel onmisbaar?
Inmiddels is er steeds meer bekend over het belang van goede vetten en het tegenovergestelde effect van ‘light’ en ‘magere’ producten. Als je zuivelproducten koopt kies dan, naar de laatste inzichten voor volvette zuivel.
Of melk gezond is staat ter discussie. ‘Melk is voor baby’s’ is de gedachte en onderzoeken suggereren steeds vaker dat dit inderdaad het geval is.
In plaats van melk kun je karnemelk, volle yoghurt of volle kwark geven, bijvoorbeeld als toetje voor de benodigde vitamine B12 en het mineraal Calcium. Daarnaast draagt yoghurt bij aan een gezonde darmflora. Het is een natuurlijke probiotica door het fermentatieproces in yoghurt.
Calcium uit andere producten zijn beter opneembaar!
Er zijn aanwijzingen dat calcium uit zuivel slecht opneembaar zijn. Calcium kan beter gehaald worden uit andere producten die wel goed opneembare calcium bevatten zoals groene (blad) groenen en tahin (sesampasta). Tamara Harberts, co-auteur van deze pagina en Kindervoedingscoach schreef hier een artikel over op haar eigen site: Melk is goed voor elk'' - Tamara Harberts
Er is in korte tijd een enorme keuze gekomen in plantaardige zuivel als soja-, haver-, amandel-, kokosmelk en -yoghurt. Lees ook hier goed het etiket want ook in de meeste producten is helaas suiker verwerkt. Kies de ongezoete varianten en zoet het zelf eventueel met wat banaan, aardbeien of ander fruit. Kaneel of vanillepoeder geven ook een zoetige smaak. Een beetje (raw)cacaopoeder maakt er een chocolade feestje van.
Alle drankjes met suikers en zoetstoffen zorgen voor gewenning en verhogen de kans op overgewicht op latere leeftijd met alle risico’s op de bekende welvaartsziekten van dien.
Gaatjes en tandbederf
Als je je kind vaak drankjes met suikers geeft, dan is de kans op gaatjes in tanden en kiezen en tanderosie groot. Om gaatjes en tanderosie te voorkomen kun je het beste water geven. Ook light-frisdranken zijn niet goed voor het gebit. Ze bevatten dan wel geen suiker, maar wel zuren. Die veroorzaken tanderosie.
Ook zijn suikervervangers een signaal voor de hersenen dat er insuline moet worden aangemaakt waarmee je insulineresistentie in de hand werkt en dus de kans op overgewicht, diabetes 2 en de bekende welvaartsziekten flink vergroot. Zoals eerder geschreven, hersenen kunnen geen onderscheid maken tussen suiker en zoetstoffen.
Druk gedrag en vermoeidheid
Er is steeds meer bekend over de rol die suikers in het (kinder)lijf heeft. Zo wordt suiker met veel ziektes in verband gebracht. Bovendien bezorgd het eten van geraffineerde suikers het lijf stress. En die stress is ook echt funest voor het lijf waardoor er b.v. eczeem kan ontstaan. Je ziet veel jonge kinderen met eczeem wat met andere voedingskeuzes kan worden verholpen. Sommige onderzoekers stellen dat er ook een verband is tussen suiker eten of drinken en vermoeidheid of juist hyperactiviteit. Daarnaast als je te veel suiker eet dan loop je de kans dat je te weinig andere voedingsstoffen binnenkrijgt, zoals vitamines, mineralen en vezels. Door zo’n onevenwichtige voeding kan je bijvoorbeeld vermoeid raken. Met name kinderen kunnen zich daardoor onrustiger gedragen en kunnen ‘drukte in hun hoofd’ ervaren.
Water of (lauwe) thee zonder suiker is een gezond drankje voor peuters. In de onderstaande tabel kun je zien hoeveel suiker en calorieën er zitten in een glas van 150 ml. Een standaard suikerklontje is 4 gram.
|
Drank (per 150 ml) |
Kilocalorieën |
Suikers (gr) |
|
Water |
0 |
0 |
|
(Vruchten)thee |
0 |
0 |
|
Rozenbottelsiroop |
46 |
11,4 |
|
Diksap |
56 |
13,9 |
|
Vruchtenlimonade uit een pakje |
59 (78 per pakje) |
14,7 (19,6 per pakje) |
|
(Aanleng)limonade |
62 |
15,2 |
|
Frisdrank |
62 |
15,2 |
|
Sinaasappelsap (pak) |
65 |
13,7 |
|
Appelsap |
69 |
17,1 |
• Adviezen zijn voor kinderen van 4 tot 13 jaar.
Bronnen:
Voedingscentrum, Marjolein Dubbers, Energieke Vrouwen Academie, Dr. William Cordtvriendt, arts, auteur en bekend van het programma ‘Hoe word ik 100’. Foto's en schema over genomen van het Voedingscentrum.
De basis van deze kennispagina is een inzichtelijk artikel van het Voedingscentrum dat is bewerkt door het team van tandarts.nl naar de laatste inzichten op gebied van suikers en vetten. Hiervoor verwijzen we o.a. naar de positieve uitkomsten van de suikertaks in Noorwegen en de universitaire stad Berkeley (California,USA) en de boeken van Dr. William Cortvriendt, ‘Kanker Vrij’ en Marjolein Dubbers, ‘Eet meer energie’. Beide naslagwerken over dit onderwerp zijn recent verschenen.
