In Nederland leven ruim 400.000 kinderen met een verstandelijke beperking. Dit varieert van een lichte tot zeer zware beperking. Deze groep kinderen is ontzettend kwetsbaar in het dagelijks leven. Niet alleen in omgang, maar ook in de lichamelijke gezondheid. Een groot struikelblok bij deze kinderen is bijvoorbeeld de mondverzorging. Veel kinderen met een verstandelijke beperking vinden het lastig om hun gebit goed te reinigen. Daarnaast zijn er ook kinderen die het nauwelijks toelaten dat een ouder of een andere volwassene ze helpt bij het verzorgen van hun gebit. Dit levert ook veel problemen op in de tandartsstoel.
Gevolgen van slechte mondverzorging
Als goede mondverzorging om welke reden dan ook niet lukt, kan dit grote gevolgen hebben voor de algehele gezondheid. Goede mondzorg is niet alleen essentieel om gaatjes, ontstekingen en tandbederf en zelfs tandverlies te voorkomen, maar ook om de weerstand goed te houden.
Wanneer het gebit niet goed wordt verzorgd, kunnen bacteriën zich een weg banen in het lichaam. Vanuit de mond kunnen ze het gehele lijf aantasten. Hierdoor kan in zeer ernstige gevallen van slechte mondverzorging zelfs de algehele gezondheid ernstig in gevaar komen.
Tandartsen hebben ondersteuning nodig van specialisten
Tandartsen komen regelmatig kwetsbare kinderen tegen in hun praktijk. Het is niet alleen een heel gevecht om überhaupt een controle uit te voeren, maar ook om te voorkomen dat problemen op de lange termijn erger zullen worden.
Goed onderwijs kan hierbij helpen. Als tandartsen de handen ineen slaan met specialisten die kennis en ervaring hebben met verstandelijk beperkte jongeren, dan kan dit ontzettend waardevol zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan docenten in het speciaal onderwijs. Natuurlijk is werken in het speciaal onderwijs iets heel anders dan tandheelkunde, maar zij weten wel alles af van deze groep kinderen. Ze weten welke technieken van pas kunnen komen en hoe kinderen op hun gemak kunnen worden gesteld.
Het is belangrijk dat tandartsen begrijpen dat hun kennis en ervaring op dit gebied ontzettend waardevol kan zijn voor deze groep kinderen. Als een tandartsbezoek nauwelijks mogelijk is door angst vanuit het kind of problematisch gedrag tijdens een controle, dan loopt men immers het risico op grotere gezondheidsproblemen. Met de juiste toenadering - eventueel met behulp van de kennis van leraren in het speciaal onderwijs - kan een wereld van verschil worden gemaakt.
Tips voor ouders
Voor ouders kan het heel frustrerend zijn als je kind simpelweg weigert om de tanden te poetsen of de mond op elke andere wijze goed te verzorgen. Zeker als je beseft dat dit ook risico’s voor de algehele gezondheid kan vormen. Je wilt je kind echter ook niet onnodig dwingen. Dit is een lastige tweestrijd. Hieronder volgen enkele tips die kunnen helpen bij het verbeteren van de mondgezondheid van jouw kind:
- Schaf een elektrische tandenborstel aan: veel kinderen (met of zonder verstandelijke beperking) vinden het lastig om zelf op de juiste manier te poetsen. Zelfs als ze dit dus wel willen proberen, kan het dus alsnog niet goed gaan. Dat wordt al helemaal problematisch als ze weigeren dat jij ze helpt. In dat geval kan het slim zijn om een elektrische tandenborstel aan te schaffen. Hiermee wordt er direct veel beter gepoetst en veel kinderen vinden dit ook gewoon prettiger in gebruik.
- Laat je kind oefenen: merk je dat je kind wel interesse heeft in poetsen en flossen? Maar vindt hij of zij het spannend om dit bij zichzelf te doen? Laat je kind dan volop oefenen. Bijvoorbeeld op een kunstgebit of misschien wel op jouw tanden. Leer je kind om voorzichtig te doen en probeer de juiste techniek aan te leren. Het is vooral een kwestie van herhalen en je kind het vertrouwen geven dat hij dit echt wel kan.
- Kies de juiste tandarts: de juiste tandarts doet wonderen in dit geval. Je moet een tandarts hebben die niet alleen de angsten van je kind begrijpt en snapt waar eventueel ‘probleemgedrag’ vandaan komt, maar ook weet hoe hij hiermee om moet gaan. Er zijn gespecialiseerde tandartspraktijken voor kinderen en angst en ook zijn er afdelingen in verschillende (meestal academische) ziekenhuizen voor bijzondere tandheelkunde (SBT). Eventueel zou je ook je eigen tandarts verder kunnen onderwijzen over de beperking van je kind en wat jij denkt dat nodig is om beter tot hem/haar door te dringen en het bezoekje aan de tandarts veiliger en leuker te maken.