Waarom een Stoptober-serie op Tandarts.nl?
Veel tandartsen en mondhygiënsten adviseren hun rokende patiënten om te stoppen met roken ter ondersteuning van een behandeling of om het risico op mondproblemen te beperken. Er is meestal niet veel tijd en gelegenheid om jou als patiënt daar daadwerkelijk bij te helpen en daar willen we als platform graag wat aan doen. Naar aanleiding van de maand oktober als Stoptober publiceert Tandarts.nl elke week een blog over het stoppen met roken. Steeds weer boeiende verhalen om je te helpen. Niet alleen voor de roker, ook als je niet rookt zijn de blogs stuk voor stuk interessante en met inzichten in te passen in elke gezondheidswens. Misschien heb je andere gewoontes en/ of verslavingen die je graag zou willen aanpakken. We hopen dat je veel zult hebben aan deze Stoptober-serie! En ben je een dentale zorgverlener? Help je patiënten om te stoppen met roken en zet die gratis widget naar een hulpprogramma op je eigen website! Het is een mooi gebaar.
Rosaline Ratering-McDonald is medisch geaccrediteerd stoppen met roken coach en leefstijlcoach, Tandarts.nl dankt haar voor deze beeldende bijdrage.
Rosaline: Stel je zit achter het stuur en voor je rijdt een andere automobilist die gevaarlijk van links naar rechts slingert op de weg. De bestuurder heeft óf te diep in het glaasje gekeken of zit te appen op zijn mobiel. Hij (of zij) rijdt dan weer snel dan weer langzaam en uit de uitlaatklep van de auto voor je komen stinkende zwarte walmen... Je hebt er last van en overweegt in te halen. Maar, tegenliggers maken het je lastig... Je overweegt: wel of niet inhalen, wel, niet, niet, wel, niet.. Irritant!
We hebben geleerd, voor de meeste situaties in het leven: ‘bij twijfel niet inhalen.’ De Engelsen zeggen: better be safe than sorry. Veiligheid voor alles! En in de auto is dat natuurlijk de meest veilige keuze wanneer inhalen ook maar enig risico geeft op een ongeval. Bij twijfel of je wel of niet stopt met roken kan je in deze vergelijking anders beslissen, en wel in je voordeel en het risico dat je al loopt juist wegnemen.
Tweestrijd
De twijfel die je ervaart is vergelijkbaar met de twijfel van een roker. Uiteindelijk wil 80% van alle rokers stoppen, maar vóór het zover is gaan er maanden soms jaren van innerlijke tweestrijd aan vooraf. ‘Ik weet dat ik moet stoppen, maar…’
De tweestrijd in het hoofd van de roker dwingt hem of haar in een irritante, hinderlijke spagaat. Als stoppen met roken coach zie ik dit dagelijks in mijn praktijk. Zélfs de cliënten die zich bij mij en mijn collega’s hebben aangemeld voor een stoppen met roken traject, dus rokers die feitelijk de knoop hebben doorgehakt om te stoppen (of: om weer te gaan stoppen) hebben te maken met die innerlijke tweestrijd.
Engeltje duiveltje
Op de ene schouder zit een engeltje dat zegt: ‘Goed bezig, je bewijst jezelf een dienst. Je gaat gezonder worden en een betere conditie krijgen. De kans dat je eindigt met een zuurstoftank op je rug wordt kleiner en je portemonnee vaart er ook wel bij dat je vanaf nu niet roker door het leven gaat...’
Maar op de andere schouder zit een duiveltje, dat zegt: ‘Waar maak je je nou helemaal druk om, die ene, dat moet toch kunnen. Gezellig met vrienden roken op het terras, met een drankje erbij, lekker toch. Bovendien heb je stress en roken helpt je om rustig te worden. En dat momentje voor jezelf, dat heb je toch echt wel verdiend…’
Stopplan
Wel of niet stoppen met roken. Wel of niet volhouden. Wel of niet inhalen. Wat de stopper feitelijk tegenhoudt om ‘in te halen’ is angst. “Als ik stop, of weer stop, kan ik het dan wel volhouden? Als ik inhaal, welke tegenligger of tegenliggers ga ik tegenkomen op die andere weghelft?” Feitelijk ben je als stopper bang voor jezelf, om jezélf als tegenligger tegen te komen.
Als coach bemoedig ik mijn cliënten, vooral degenen die al eens eerder gestopt zijn: ‘Je hebt eerdere bewezen dat je het kunt, je weet waar de triggers liggen, die kun je nu met mijn hulp bij deze nieuwe stoppoging handig vermijden.’ We maken samen een stopplan en bepalen de stopdatum. Ik help mijn cliënten vervolgens om op het juiste moment ‘in te halen’, eventuele tegenliggers te vermijden en moeilijke momenten door te komen. Om veilig in te halen en gas te geven, juist om ongelukken te voorkomen. Voor stoppen met roken geldt: bij twijfel juist wél inhalen!
Schadelijke stoffen
Niet inhalen en in de giftige rook blijven rijden van het slingerende rookmonster voor je is gegarandeerd slecht voor je. Dat weet je zelf ook wel. En ondertussen rook je door en blijf je jezelf vergiftigen. Weet je precies welke schadelijke stoffen je inademt die het rookmonster dat voor je rijdt uitstoot? Hoezo is de sigaret je vriend? Een echte vriend zal je helpen en geen kwaad doen, je het beste gunnen. Lees even verder om jezelf te overtuigen wat je vriend, de sigaret echt met je doet.
Het rookmonster is níet jouw vriend ook al doet hij zich wel zo voor
Koolmonoxide
Om te beginnen: koolmonoxide. Dit is de stof die vrijkomt bij de verbranding van tabak. Deze stof komt in het bloed en neemt de plek van zuurstof in. Doordat er minder zuurstof in het bloed zit gaat je conditie achteruit. Je merkt dat je sneller buiten adem bent en dat je sporten minder lang volhoudt. Of je loopt de trap op en staat bovenaan te hijgen als een oud paard. Dat komt dus door koolmonoxide. Het rookmonster is níet jouw vriend ook al doet hij zich wel zo voor.
Nicotine
Nicotine is de verslavende component in sigaretten. 7 seconden nadat je de eerste hijs van een sigaret heeft genomen bereikt deze stof je hersenen. Er wordt dopamine aangemaakt en dat geeft je een goed gevoel, een gevoel van beloning. Nicotine wordt echter ook heel snel weer afgebroken. Dit is de reden dat roken zo verslavend is. Zodra de nicotine uit je lichaam is krijgt je namelijk zin om weer een sigaret op te steken. Het rookmonster speelt een kat en muis spelletje met je!
Teer
Bij de verbranding van tabak ontstaat ook teer. Dit is een bruine kleverige stof die in je longen terecht komt. Je hebt ongetwijfeld wel eens afbeeldingen gezien van zwarte rokerslongen. Deze zwarte kleur ontstaat door teer. Teer bedekt de trilhaartjes, waardoor de bekende rokershoest ontstaat. De longen doen een poging om zichzelf schoon te maken, wat niet goed meer lukt. Als je stopt met roken kan het zijn dat je in het begin méér gaat hoesten. Nu lukt het de longen wel om de troep naar buiten te werken.
Smaakmakers
Tabaksfabrikanten van tegenwoordig zijn ontzettend slim. De sigaretten van tegenwoordig zijn een stuk ongezonder en verslavender dan de meer pure varianten in de tijd van onder meer Humphrey Bogart en John Wayne, de ‘stoere’ rokende filmsterren die vooral de ouderen onder ons zich nog goed zullen herinneren. Buiten bovengenoemde stoffen voegen de fabrikanten ook nog andere verslavende stoffen en smaakmakers toe aan tabak. Voorbeelden van deze stoffen zijn suikers, cacao en vanille. Hierdoor wordt het lekkerder en (nog) verslavender om te roken.
Ammoniak, butaan, arseen, aceton
En dit is nog lang niet alles. In totaal zitten er ongeveer 4000 chemische stoffen in sigaretten. Voorbeelden zijn ammoniak, butaan, arseen aceton. Dit zijn stoffen die je ook terugvindt in producten zoals WC-reiniger of nagellakremover. 70 van de stoffen die in sigaretten zitten zijn kankerverwekkend. Best raar dat dit zo maar te koop is in de supermarkt.
Russische roulette
Eén op de twee rokers zal vroeg of laat overlijden aan roken of indirect aan de gevolgen van roken. Het is Russische roulette. Bij twijfel wel of niet stoppen met roken? Het verstand zal altijd ‘ja’ zeggen, maar het rookmonster wil je graag emotioneel gebonden houden.
Hoe eerder je het slingerende stinkende rookmonster achter je laat, hoe beter.
Cravings gaan echt snel voorbij!
Ik zeg altijd: de lichamelijke kant van de verslaving kunnen we aanpakken met nicotine vervangende hulpmiddelen. Het gebruik ervan bouw je af in een traject van 3 maanden. De lichamelijke afhankelijkheid van nicotine is niet zo’n spannende ‘tegenligger’, die schakelen we samen in de regel vrij snel uit.
De mentale kant van de verslaving is een gevaarlijkere tegenligger, een tegenstander waarvoor je veel meer moet uitkijken. Ik bedoel de macht van de gewoonte. Ook als je niet rookt weet je hóe sterk de macht van de gewoonte kan zijn. Wie heeft er nou niet gedachteloos ooit per ongeluk de verkeerde afslag genomen, de afslag die je voorheen altijd nam? Je was even niet alert en liet je leiden door een oude gewoonte.
Als je stopt met roken zul je in het begin - ondanks nicotine vervangende hulpmiddelen – tóch zin houden in die ene sigaret ’s morgens bij de koffie of ’s avonds na het eten. Dat is de macht van de gewoonte. Bizar maar echt. Op die momenten laat het rookmonster zijn ware aard zien in de vorm van ‘cravings’, een korte hevige trek. Met de nadruk op kort, want je merkt dat de zin in een sigaret binnen een paar minuten ook weer wegtrekt… als een golf die over je heen spoelt en daarna er ineens niet meer is. De cravings worden minder en minder heftig, ze gaan voorbij. Daarop mag je vertrouwen ‘als je aan het inhalen bent’. De tegenligger gaat letterlijk in rook op, hij verdwijnt, is er niet meer.
Geslaagde inhaalmanoeuvre
Je kunt het rookmonster ook vergelijken met een zeurend kind. Als je toegeeft aan het gezeur, leer je het kind: ‘Dit werkt. Ik moet zeuren. Dan krijg ik m’n zin.’ Geef je níet toe, dan houdt het gezeur na verloop van tijd op. Het wordt minder heftig en komt minder vaak voor. Laat de craving die een paar minuten duurt, over je heen komen, zoek afleiding, verzet je zinnen. Zo maak je er een geslaagde inhaalmanoeuvre van.
Stoppen kan het hele jaar door
Gelukkig hoef je de strijd tegen het rookmonster niet alleen te strijden.
En je hoeft ook niet per se in ‘Stoptober’ te stoppen met roken of in januari als half Nederland weer met goede voornemens begint. Stoppen met roken onder professionele begeleiding kan het hele jaar door. Jouw zorgverzekering vergoedt vanuit de basiszorg een stoppen met roken traject inclusief coaching en eventuele hulpmiddelen, die de ontwenningsverschijnselen waarmee je in het begin te maken krijgt, minder erg kunnen maken.
Stoppen met roken met kosteloze coaching
En je hoeft ook niet per se in ‘Stoptober’ te stoppen met roken of in januari als half Nederland weer met goede voornemens begint. Stoppen met roken onder professionele begeleiding kan het hele jaar door. Jouw zorgverzekering vergoedt vanuit de basiszorg een stoppen met roken traject inclusief coaching en eventuele hulpmiddelen, die de ontwenningsverschijnselen waarmee je in het begin te maken krijgt, minder erg kunnen maken.
Wil je ook stoppen met roken of weer stoppen met roken? Klik op de button voor een korte video over het stoppen met roken programma. Je vindt ons in het hele land voor persoonlijke coaching, op locatie of telefonische coaching of coaching via beeldbellen. Stoppen met roken met coaching via Medipro wordt vergoed vanuit de basiszorg en je eigen risico wordt niet aangesproken.
Wil je nog meer gemotiveerd worden? Bekijk en beluister ook de Stopcasts, een serie podcasts van het Stoptober team.
Stoppen met roken is één van de 12 basics voor een gezonder leven. Wil je meer weten over alle basics? Download Rosaline’s gratis e-book De 12 basics voor een gezond leven.
Foto’s Stock/gezondeleefstijlcoach.nl
