Naar de oorzaken van parodontitis is de afgelopen decennia veel wetenschappelijk onderzoek gedaan. Toch is nog niet op alle vragen een antwoord te geven. Moeilijke vragen die te maken hebben met de oorzaken van parodontitis zijn bijvoorbeeld:
- Parodontitis patiënt vraagt aan de tandarts:'mijn man poetst heel slecht en waarom heeft hij nog nooit een probleem met zijn tandvlees gehad?'.
- Waarom kan iedereen gingivitis krijgen, maar krijgt niet iedereen parodontitis?
- Onder welke omstandigheden kunnen bacteriën dieper in de ruimte tussen tand en tandvlees te komen?
Rol bacteriën bij parodontitis
Er is in het verleden veel onderzoek gedaan naar de rol die bacteriën spelen bij parodontitis. Bacteriën scheiden stoffen uit en laten stofjes achter als ze doodgaan, welke schadelijk zijn voor de steunweefsels rond de tanden en kiezen. Ook proberen sommige bacteriën het lichaam in te dringen via de pocket (de spleet tussen de tand en het tandvlees). Als er geen bacteriën aanwezig zijn in de mond, dan zal er ook geen parodontologische afbraak rond de tanden en kiezen plaatsvinden. Helaas is dit in werkelijkheid niet het geval, in één ml speeksel zitten al honderd miljard bacteriën.
Gelukkig zijn deze niet allemaal schadelijk. Van een aantal soorten is wel bekend dat zij vaker voorkomen bij parodontologische afbraak. Bij de geboorte is de mond in principe bacterievrij, daarna wordt deze snel door bacteriën gekoloniseerd, via bijvoorbeeld voedsel, mensen in de omgeving etc. De kans bestaat dus geïnfecteerd te worden met mogelijk voor het parodontium schadelijke bacteriën.
Tot zover lijkt de samenstelling van de bacteriologische flora de mate van parodontologische afbraak te bepalen, toch is dit maar ten dele waar. Een beruchte bacterie zoals de Actinobacillus Actinomycetemcomitans blijkt ook voor te komen bij mensen die niet aan parodontitis lijden. Blijkbaar zijn er meer factoren die bepalen of iemand parodontale afbraak krijgt en ook in welke mate hij of zij die krijgt.
Goede mondhygiëne
Een goede mondhygiëne is zeer belangrijk om (verdere) parodontale afbraak te voorkomen. Door regelmatig de plak weg te poetsen wordt kolonisatie van de pocket door bacteriën tegengegaan. Bekijk ook dit filmpje over de aanwijzingen dat een goede mondhygiëne belangrijk is voor iemands algemene gezondheid. Er zijn mogelijk verbanden tussen de mondgezondheid en ziekten als diabetes, hart- en vaatziekten en reuma.
Erfelijke aanleg speelt rol
Dat er in bepaalde families meer parodontitis voorkomt was al bekend, dat erfelijke aanleg hierin ook een rol speelt, is iets wat de laatste jaren steeds duidelijker wordt. Sommige mensen produceren meer ontstekingseiwitten bij parodontitis dan anderen. Door deze hoeveelheid ontstekingseiwitten wordt de ontstekingsreactie heftiger dan nodig is, dit zorgt er voor dat er ook meer kaakbot en ligament vezels worden afgebroken.
Als de bacteriën er niet door worden gedood, maar wel lichaamseigen structuren worden aangetast, dan zal dit ook bijdragen aan de parodontale afbraak. Momenteel is het al mogelijk om een gen, welke de gevoeligheid voor parodontitis kan vergroten, te testen. Dit zal in de toekomst steeds meer onderzocht worden en waarschijnlijk zal het dan mogelijk zijn om de genetische aanleg voor parodontitis al op jonge leeftijd te bepalen, zodat tijdig extra preventieve maatregelen genomen kunnen worden.
Roken is risicofactor
Roken is een zeer belangrijke risicofactor. Rokers hebben een drie tot zes keer grotere kans op parodontale aandoeningen dan niet rokers. Daar komt nog bij dat de parodontale afwijkingen bij rokers ernstiger zijn dan bij niet rokers en ex-rokers. De behandeling van parodontitis slaat bij rokers veel minder goed aan dan bij niet rokers. Dit geldt zowel voor chirurgische als niet-chirurgische behandelingen. Bloedend tandvlees als indicatie van een parodontale aandoening treedt door de nicotine minder en in een later stadium op. Hierdoor kan de parodontitis onopgemerkt blijven. Al met al genoeg redenen om te stoppen met roken wanneer je parodontitis hebt of wilt voorkomen dat je het krijgt.
Andere factoren afweerreactie
Hiermee worden onder andere factoren bedoeld, die de afweerreactie kunnen verslechten of verminderen zoals diabetes, stress, maar ook HIV en bijvoorbeeld leukemie, zorgen ook voor een vergrote kans op parodontale afbraak. Mensen die bestraald zijn in het hoofd-hals gebied maken onder andere door een tekort aan of verminderde kwaliteit van speeksel, ook een grote kans op parodontitis. Voor patiënten met deze ernstige aandoeningen is een uitgebreide en zorgvuldige mondhygiëne en regelmatig tandartsbezoek (zeker vier keer per jaar) van groot belang. Tevens kunnen hormonale veranderingen, welke bijvoorbeeld optreden tijdens de zwangerschap en in de overgang, aanleiding zijn tot een (hevigere) ontsteking van het parodontium. Bij vrouwen, zal tijdens de zwangerschap het tandvlees eerder bloeden en ontstoken raken, dit wordt zwangerschapsgingivitis genoemd.
Verleden met parodontitis
Als je in het verleden aan parodontitis geleden hebt, dan kunnen er nog plekken zijn met verdiepte pockets. Ook al zijn de verdiepte pockets momenteel niet ontstoken en rustig, het zullen altijd plekken blijven die snel opnieuw geïnfecteerd raken en van waaruit de parodontale afbraak verder gaat. Men zou kunnen zeggen dat een goede mondhygiëne bij een ex-parodontitis patiënt belangrijker is dan bij een (nog) gezond iemand.
