Als zelfstandig praktijkconsultant begeleid ik tandartspraktijken bij het aanpassen en implementeren van effectieve processen op gebied van praktijkvoering en kwaliteit en veiligheid. In mijn column deel ik graag mijn ervaringen en inzichten, waardoor ik patiënten een blik gun in de vaak onbekende maar boeiende organisatie van de tandartspraktijk.
Schone handen zijn blote handen
Zie je iemand met gehandschoende handen in de tandartspraktijk, dan weet je dat deze persoon bezig is met mogelijk infectueus materiaal en weet je dat deze gehandschoende handen geen delen aanraken die niet direct na gebruik worden gedesinfecteerd. Buiten de "kritische" ruimtes zie je nooit gehandschoende handen. In de mondzorgpraktijk, waar we werken in een bijzonder intiem deel van het menselijk lichaam, is bewustwording van infectiegevaar cruciaal. Het dragen van handschoenen is hier altijd patiëntgebonden: bij behandelingen, het hanteren van patiëntmateriaal en gebruikte instrumenten. Handschoenen komen alleen in de behandelkamer of sterilisatieruimte. Bij schone werkzaamheden geldt: blote handen zijn schone handen. Een lade openen? Handschoenen uit en handen desinfecteren, of een transportpincet gebruiken dat na elke patiënt wordt vervangen. Zo wordt de keten van besmettingsgevaar en kruisbesmetting keer op keer doorbroken
Helaas is deze bewustwording niet in elke branche het geval
Laatst kocht ik onderweg een vers belegd broodje kaas bij een groot benzinestation. In de fraai ingerichte broodjesafdeling waren twee dames druk bezig met de voorbereiding van de broodjes. De dames, gekleed in bedrijfskleding compleet met schort en pet, droegen zwarte nitril handschoenen bij het uitvoeren van de werkzaamheden. Dat laatste trok mijn aandacht. Het dragen van handschoenen en het correcte gebruik ervan ken ik natuurlijk vanuit mijn werk. Sinds Covid-19 zijn handschoenen een vertrouwd gezicht geworden, maar is dit wel zo hygiënisch als het lijkt?
Tijdens trainingen gebruik ik soms een film zien over het verspreiden van micro-organismen. In het filmpje worden handschoenen ingesmeerd met lichtgevende verf om zo het transport van de op de handschoenen aanwezige micro-organismen te volgen . Onbewust besloot ik om hier, aan de snelweg, de weg van de zwarte handschoenen van de broodjesmevrouw te volgen en als vanzelf fantaseerde ik de lichtgevende verf uit het filmpje er bij:
De klant voor mij bestelde een broodje. De handschoen greep een broodje uit de mand, sneed het met een mes en bestreek het met boter. Vervolgens pakte de handschoen een plakje ham, een plakje kaas, vervolgens een ei en wat komkommer. Alles op het broodje. De handschoenen streken even langs het schort van de dame, pakten het broodje en stopten het in een zakje, samen met een servet. Dan het scherm aanraken, geld aannemen, teruggeven, pet rechttrekken... en dan mijn bestelling. De handschoen weer naar de mand, voor mijn bruine pistolet...
Mijn fantasie ging op de loop met me. De broodjesvitrine, de kleding, de bestelling én de klant hulden zich in licht. En mijn broodje trouwens ook, vermengd met micro-organismen vanuit vlees, geld en aanraking van kleding.
Het wisselen van de handschoenen óf werken met schone, gedesinfecteerde handen, een tangetje bij ieder beleg en/of een andere medewerker bij de kassa hadden dit lichtspektakel kunnen voorkomen. In plaats daarvan werd gekozen voor het dragen van handschoenen en daarmee werd het juist onhygiënischer en onveiliger. En gek genoeg, niemand leek het op te merken.
Tenzij je in de mondzorg werkt, zoals ik. Dan weet je dat een handschoen er is om je te beschermen bij patiënten behandelingen of bij vuile werkzaamheden. Doe je schoon werk (schoon is niet hetzelfde als steriel) dan geldt “Schone handen zijn blote handen”, het zinnetje dat ik vroeger leerde van een expert in infectiepreventie, nog steeds.
Ik besloot er nu niets van te zeggen maar er een column over te schrijven. Waarin ik laat zien dat ik trots ben op alle mondzorgmedewerkers, die al wel écht begrijpen hoe het veilig werkt.
