PIJN AAN KAAKGEWRICHT, TMD
TMD is een groep aandoeningen die pijn veroorzaken in en om het kaakgewricht en nabijgelegen spieren. TMD-problemen kunnen moeilijkheden veroorzaken met spreken, eten, kauwen, slikken, gezichtsuitdrukkingen en zelfs de ademhaling.
Het temporomandibulaire gewricht, of kaakgewricht, is het gewricht waarmee de onderkaak aan de schedel vastzit en waarmee je je mond open en dicht doet.
Wat is de oorzaak?
Kaakpijn kan worden veroorzaakt door een dentaal probleem zoals tandvleesontsteking of een gaatje in je tand of kies. Het is de tandarts die uitsluitsel kan geven. Soms kan pijn in de mond of kaak niet door de tandarts verklaard worden. Kaakpijn en kaakgewrichtklachten kunnen dus verschillende oorzaken hebben.
Kiespijn of kaakpijn kan een gevolg zijn van b.v. migraine, bijholte- of voorhoofdsholteontsteking en stress. Stress kan de oorzaak zijn dat je met je tanden gaat knarsen of je kaken op elkaar klemt wat pijn kan veroorzaken in je kaakspieren en -gewricht. Kaakklemmen en tandenknarsen zet extra druk op de spieren van de kaak, wat ontsteking veroorzaakt. Denk ook aan gewoonten als kauwgomkauwen, bijten op een pen, overmatige mondbewegingen, tong tegen gehemelte aan drukken, nagelbijten, zuigen op de tong etc. Vaak zijn het onbewuste gewoonten.
Naast stress of gewoonten zijn andere mogelijke oorzaken letsel aan het kaakgebied, verschillende vormen van artritis, sommige tandheelkundige behandelingen, je genen en/of hormonen, een infectie en auto-immuunziekten. Je ziet kaakklachten regelmatig bij mensen met een ziekte als Parkinson en Multiple Sclerose.
Symptomen TMD
Pijn is een van de meest voorkomende symptomen van TMD. TMD-pijn wordt vaak beschreven als een doffe pijn of stekende pijn in het kaakgewricht, pijnlijke kaakspieren en uitstralende pijn in nabijgelegen gebieden, waaronder het oor of kaakpijn onder het oor. Sommige mensen hebben geen pijn maar wel een kaakgewricht disfunctie.
Andere symptomen kunnen zijn:
- Pijn in de nek en schouders
- Migraine en/of chronische hoofdpijn
- Stijve kaakspieren
- Oververmoeidheid en pijn van de kauwspieren
- Beperkte beweging of op slot gaan van de kaak
- Pijnlijk klikken, knappen, ploppen of knarsen in het kaakgewricht bij het openen en sluiten van de mond
- Aangezichtspijn
- Een vreemd gevoel bij het bijten
- Abnormale slijtage van het gebit
- Overgevoelige tanden
- Oorpijn, druk en/of piepen in de oren
- Verminderd gehoor
- Duizeligheid en zichtproblemen
- Tandgevoeligheid
Wat kan je doen?
Behandeling TMD
Ongemak in het kaakgewricht of kauwspieren komen vaak voor en zijn meestal tijdelijk en geen reden tot bezorgdheid. Behandeling is dan niet nodig. Bij ernstige klachten (problemen met eten, beperking bij spreken en erge pijnklachten), aanhoudende of terugkerende problemen is een bezoek aan de tandarts noodzakelijk om de oorzaak te achterhalen en te behandelen. Wanneer de tandarts geen oorzaak kan vinden dan is het verstandig om met de huisarts te overleggen wat te doen. Er zijn b.v. fysiotherapeuten die gespecialiseerd zijn in kaakklachten.
Vermijd behandelingen die een permanente verandering bij het bijten of in de kaak kunnen veroorzaken. Vraag bij een permanent of ingrijpend behandelingsvoorstel een second opinion.
Omdat de vaakst voorkomende kaakgewrichts- en spierproblemen tijdelijk zijn, is eenvoudige zorg, zoals warme of koude kompressen en vrij verkrijgbare geneesmiddelen, meestal genoeg om het ongemak te verlichten. Een behandeling voor TMD moet, indien mogelijk, altijd terug te draaien zijn. Dat betekent dat de behandeling geen permanente verandering moet veroorzaken aan de kaak of tanden
Voorbeelden van omkeerbare behandelingen zijn:
- Vrij verkrijgbare pijnmedicatie
- Voorgeschreven pijnmedicatie
- Voorzichtige rek- en ontspanningsoefeningen voor de kaak
- Kaakfysiotherapie
- Stabiliserende spalken (biteplate, nightguard) zijn de meest gebruikte behandelingen voor TMD. Onderzoek naar hun pijnverlichtende effect heeft echter geen overtuigend bewijs geleverd.
Van onomkeerbare behandelingen is niet bewezen dat ze effectief zijn en maken het probleem mogelijk erger. Voorbeelden van onomkeerbare behandelingen zijn:
- Aanpassing van de beet door de tanden de slijpen
- Uitgebreid tandheelkundig werk
- Spalk om de onderkaak te herpositioneren (verandert de beet en positie van de kaak)
- Orthodontie
- Operatieve procedures waaronder vervanging van het gehele of onderdelen van het kaakgewricht
Bij complexe gevallen is sprake van chronische, ernstige pijn en kaakdisfunctie. Dergelijke patiënten worden het beste behandeld door een team van specialisten op gebieden als neurologie, reumatologie, pijnbestrijding, dat samenwerkt om een geïntegreerd zorgprogramma te ontwikkelen.
Denk ook aan oefeningen die verlichting kunnen brengen; Uitleg door yogadocente Myrna van Kemenade
Bronnen: Dental care, Instituut voor neuropathie en fysiotherapie Boxtel.
V3-08/21
