Omdat hoofd- en hals oncologie, kanker in de mond een heel specialistisch- en precair onderwerp is heeft team Tandarts.nl besloten om een artikel te herplaatsen geschreven door Máxima MC. 

Onder de verzamelnaam Hoofd-halskanker vallen een aantal vormen van kanker: keelkanker, lipkanker, mondkanker, neuskanker, oorkanker, speekselklierkanker, strottenhoofdkanker en tongkanker. In dit artikel bespreken we mondkanker. 

Heb je klachten, twijfel je of verandert er iets in de mond neem dan altijd contact op met de tandarts of huisarts om een verwijzing voor verder onderzoek. Kom je onder behandeling van specialisten dan zullen zij je verder informeren in wat specifiek op jou van toepassing is. In Nederland werken specialisten uit verschillende ziekenhuizen en medische faculteiten samen. De bekendste behandelcentra zijn Hoofd Hals Centrum Anthoni van Leeuwenhoek, Erasmus Medisch Centrum Rotterdam en UMCG Groningen.

In het artikel oncologie en mondzorg lees je meer over wat je zelf kunt doen om de mondgezondheid en daarmee de algemene gezondheid en conditie te ondersteunen. 

Mondkanker

Wanneer er in de mondholte een gezwel of tumor ontstaat spreken we van mondkanker. Deze aandoening komt voor in de lippen, de tong, de bodem van de mond, het wangslijmvlies, het tandvlees of het gehemelte.

Vrijwel alle tumoren in de mond ontstaan in de buitenste cellaag, het slijmvlies. Dit noemen we plaveiselcelcarcinomen. In Nederland krijgen ongeveer 1000 mensen per jaar (bron UMCG) een vorm van mondkanker. Meestal zijn dit mannen. Vrouwen zijn minder gevoelig voor mondkanker maar het percentage vrouwen dat mondkanker krijgt stijgt wel. In veel gevallen ontstaat mondkanker op een leeftijd tussen de 50 en 75 jaar (bron UMCG), maar het kan in iedere leeftijdscategorie voorkomen.

Symptomen mondkanker

U kunt mondkanker herkennen aan de volgende symptomen:

• Zweren op de lippen of in de mond die moeilijk genezen
• Knobbel(s) in de mond
• Abnormale witte en rode vlekken op het tandvlees, de tong en/of aan de binnenkant van de wang
• Moeite met eten en slikken
• Gezwollen lymfeklieren
• Loszittende tanden en kiezen
• Uitstralende pijn naar hals, kaak, hoofd of oor
• Tong minder goed kunnen bewegen
• Spuug gaat niet goed weg
• Slechte adem
• Bloedingen in de mond

Oorzaak mondkanker

Het lichaam maakt continu nieuwe cellen aan, om te groeien en om beschadigde of verouderde cellen te vervangen. Deze nieuwe cellen ontstaan door een celdeling: een cel splitst in twee cellen. Soms gaat er door schadelijke invloeden van buitenaf of door toeval iets mis in de celdeling. Cellen gaan zich overmatig delen, waardoor een gezwel of tumor ontstaat.

Factoren die zorgen voor een fout in deze celdeling zijn:

• Overmatig gebruik van alcohol
• Roken
• Chronische irritatie van een gebitsprothese
• UV-straling
• Slechte mondhygiëne
• Ongezonde voeding
• Virus
• Erfelijkheid, zoals Fanconi-anemie (anemie is bloedarmoede, Fanconi-anemie is een erfelijke aandoening die kan leiden tot beenmergfalen)
• Chronische irritatie van een gebitsprothese, slecht zittend kunstgebit door bijvoorbeeld gewichtsverlies kan een witte pek veroorzaken (leukoplakie). Dit kan (in 5-7% van de gevallen) een voorstadium zijn van mondkanker. 

Onderzoek mondkanker

De diagnose wordt gesteld na het afnemen van een biopt, een stukje huidweefsel voor microscopisch onderzoek. En door het maken van een CT– of MRI-scan of een echografie. Dan wordt ook duidelijk of het gaat om een goedaardig of kwaadaardig gezwel. Vervolgonderzoek kan bestaan uit een PET-scan, longfoto en Schilwachtklieronderzoek.

Behandeling mondkanker

De meest toegepaste behandelingen bij mondkanker zijn:

• een operatie (weghalen van de tumor)
• bestraling
• chemotherapie

Het komt vaak voor dat mensen met mondkanker een combinatie van de genoemde behandelmethoden krijgen. De keuze en de volgorde van de verschillende behandelingen is onder meer afhankelijk van de kenmerken van de tumor, het stadium van de ziekte en van de leeftijd waarop kanker wordt geconstateerd. De kaakchirurg zal dit met je bespreken.

Gebitsprothese

Na het wegsnijden van een tumor in de mond kan een afwijkende vorm van de tong, kaak of andere onderdelen van de mond ontstaan. Hierdoor kunnen beperkingen in praten, eten en slikken optreden. Bestraling kan dit verergeren, doordat het een beperkte mondopening en een droge mond kan opleveren. Om praten, eten en slikken beter mogelijk te maken, krijg je mogelijk implantaten en een kunstgebit. Revalidatie of gespecialiseerde fysiotherapie volgen vaak na de behandeling aan de mond. Als je last blijft houden van een droge mond door chemotherapie en/ of bestraling bespreek dit dan met je behandelaar. Blijf regelmatig een mondhygiënist bezoeken wanneer de behandeling in het ziekenhuis stopt. 

Bronnen: Maxima MC, UMCG Groningen

Deze informatie is informatief bedoeld om inzicht te krijgen in mogelijke oorzaken en oplossingen. Deze informatie is niet bedoeld ter vervanging van het medisch advies.

V205-2