Mondgezondheid door gezonde voeding?
Gezonde tanden en vooral gezond tandvlees is belangrijk omdat het indicatoren zijn van een algeheel goede gezondheid. Het onderhouden van het gebit is gelukkig voor de meeste mensen een vanzelfsprekendheid. De tandarts is de eerste medicus geweest die werkte en werkt vanuit de preventie gedachte. Het halfjaarlijks controleren van het gebit en het tandvlees op gaatjes en algehele conditie, is een gewoonte voor de meeste mensen.
Bepalend voor de gezondheid van ons gebit en tandvlees is dat wat we in onze mond stoppen!
De meeste mensen weten wel dat veel suikers en zuren schade aanrichten en dat teveel zoetigheid zorgt voor gaatjes en dat de conditie van het tandvlees achteruitgaat door slecht te poetsen en niet te flossen of te ragen.
Maar hoe zit het nu werkelijk met ons eetgedrag en kunnen we door aanpassingen te doen, nog meer verbeteren aan onze conditie en algehele mondgezondheid?
De meeste tandheelkunde experts zijn het eens, een gezond eetpatroon draagt bij aan een goede mondgezondheid. Er zijn diverse studies die aantonen dat een eetpatroon met omega 3 vetzuren (via vis of van plantaardige oorsprong), vitamine C (via fruit) en vitamine D (via zonlicht) en veel vezels (via groenten en fruit) bijdraagt aan een goede gezondheid o.a. van de mond.
Vooral fruit en groenten, rijk aan duizenden micronutriënten blijken uit tientallen studies een grote bijdrage te leveren aan gezond tandvlees en een positief effect te hebben bij tandvleesaandoeningen. Vrij recent is er aan de Universiteit van Poznan (Polen) een meta-analyse gepubliceerd waarbij 181 potentiële studies zijn bekeken en uiteindelijk 15 studies zijn geselecteerd. In totaal namen meer dan 10.000 mensen tussen 15-90 jaar deel aan de studies.
De bevindingen; dagelijkse consumptie van 5 porties fruit en groenten per dag kan mogelijk preventief werken tegen progressie van parodontitis en zelfs tandverlies. De auteurs stellen dat educatie van de patiënt en het meer integreren van specifieke fruit en groenten bij het behandelen van parodontitis en gingivitis een bijdrage kunnen leveren aan het behandelprogramma.
Bron: Effects of fruits and vegetables intake in periodontal diseases. A systematic Review. article in Dental and Medical Problems, Dec 2018 DOI: 10.17219/dmp/99072
In dat laatste zit het probleem. Te veel mensen denken dat ze gezond eten. Elke dag verse groenten en fruit eten en 2x in de week vis, is voor de meeste mensen ‘bewijs‘ dat men gezond eet. In onze huidige moderne samenleving kom je er daar niet meer mee. Niet alleen toont de bovenstaande meta-analyse aan dat we minstens 5 porties fruit en groenten moeten eten (minstens 400 gram). De overgrote meerderheid in Nederland haalt niet eens de 200 gr groente en 2 stuks fruit 7 dagen per week. We eten 131 gram groenten en 113 gr fruit per dag. Ook al is het advies van WHO en Voedingscentrum o.a. op grond van bovenstaande meta-analyse 450 gram groenten en fruit per dag, we halen het dus niet.
Bron: Voedsel consumptiepeiling 2012-2016 (meest recente cijfers)
Het grijpen naar vitaminepillen blijkt niet de (volledige) oplossing om deze gaten te dekken. Omdat steeds meer studies uitwijzen dat de gezondheid bevorderende effecten van groenten en fruit alleen plaatsvinden als je ze eet en niet als je bepaalde vitamines uit hun natuurlijke omgeving haalt en in een pil stopt. Het blijkt dat vitamines efficiënter werken en worden opgenomen vanuit hun oorspronkelijke bron, de groenten en fruit zelf. Reden; Er zitten duizenden plantenstoffen in groenten en fruit die o.a. werken als antioxidanten en een samenwerkingsverband aangaan met de aanwezige vitamines en mineralen en als één groot orkest in elke menselijke cel samenwerken.
Een voorbeeld is hierbij een grote studie waarbij groenten en fruit inname, vit C en Vit E supplementen werden vergeleken bij het voorkomen van Macula degeneratie, meest voorkomende oorzaak van blindheid bij ouderen. De met antioxidant werking geassocieerde vitamines in geïsoleerde vorm bleken minder effectief te werken dan fruit (vooral bananen) en in mindere mate groenten (b.v. spinazie) en vitamines.
Bron :JAMA june 2004 Prospective study of intake of fruits, vegetables, Vitamins and Carotenoids and risk of Age -Related Maculopathy.
Bij fruit en groenten is de uitspraak van toepassing, de som is méér dan het geheel der delen.
En toch halen de meeste mensen niet de dagelijkse (hoge) aanbevelingen. Tel daarbij op dat ons eigen akkerland al nauwelijks selenium meer bevat, we veel groenten en fruit importeren (hoezo vers?) en halfrijp of groen oogsten (de groene bananen en keiharde kiwi’s), wat blijft er dan nog over aan waardevolle voedingsstoffen die onze cellen kunnen beschermen?
Het belang van gezonde, hoogwaardige groenten en fruit elke dag binnenkrijgen is groot. Dat blijkt ook uit onderhavige meta-analyse, waarbij 95 studies met groenten en fruit werden vergeleken met elkaar in relatie tot het voorkomen van kanker en hart en vaatziekten (doodsoorzaak 1 en 2 in Europa). Inmiddels is bekend dat een slechte mondgezondheid mogelijk een indicator kan zijn voor de gezondheid van het hart. En dus is het eten van fruit en groenten van groot belang!
Bron: Fruit and vegetable intake and the risk of cardio vascular disease, total cancer and all cause mortality- a systematic review and dose response meta-analysis of prospective studies.International Journal of Epidemiology 2017.1029-1056
De onderzoekers concluderen dat voor een optimaal beschermend effect minimaal 400 gram fruit en groente per dag wenselijk is, maar nog liever 600-800 gram per dag (10 porties fruit en groenten). Hoe hoger de inname hoe lager het risico op met name hart en vaatziekten.
Vooral appels, peren, citrusvruchten, groene bladgroenten, kruisbloemige groenten (bloemkool, spruiten, broccoli) en salades blijken bij te dragen aan een afnemend risico.
Tips en advies!
Nu de lofzang op groenten en fruit inname wel duidelijk is, is het zaak om te zorgen voor een verhoogde inname elke dag.
Dat kan stapsgewijs door bijvoorbeeld bewust wekelijks 1 stuk fruit en 1 ons groente elke dag toe te voegen aan je dagelijkse maaltijden. Je verhoogt ook makkelijker de hoeveelheid groenten door soepen te maken.
Fruitsalades (variëren met zomerfruit) zijn natuurlijk een prima lunch. Vanuit de mondgezondheid is het raadzaam om het aantal snack momenten te beperken tot 7 (vind ik nog steeds te veel) per dag. beter is om 3 maaltijden per dag te eten en in de ochtend een stuk fruit extra te nemen en in de middag een snack schaaltje met rauwe groenten). In de 70’er en 80’er jaren waren rauwe bloemkool roosjes en wortels als dip, hip! Vergeet de dipsaus en eet ze lekker als snack. Wat voor kinderen werkt kan ook voor volwassenen gelden.
Compacte groenten en fruit
Een andere oplossing om elke dag van de week de variatie en inname fors te verhogen is op zoek te gaan naar compacte fruit en groenten. Zogenaamde whole food concentraten waarin fruit en groente geperst worden, gedroogd tot poeder en verkrijgbaar zijn in capsules of los poeder in potten, zijn een prima aanvulling om de gaten te dichten tussen wat je eet en wat je zou moeten eten. Let daarbij wel op wetenschappelijke bewijsvoering en innovatie van het productieproces. Je wilt tenslotte dan wel fruit en groenten binnenkrijgen die praktisch alle voedingstoffen nog bevatten en worden opgenomen in het lichaam en daadwerkelijk door het lichaam gebruikt worden. Anders heeft het geen zin.
Groenten en fruit kunnen hun voedingswaarden optimaal behouden als ze niet blootstaan aan extreme temperaturen (koude en hitte) en niet aan zuurstof. (zuurstofarme omgeving van verwerking). Je wilt tenslotte preventie opbouwen en dan moeten de compacte fruit en groenten evenals je verse varianten van hoge kwaliteit zijn.
Er is inmiddels veel op de markt via winkels, reformzaken en webshops en via directe verkoopbedrijven. Mond tot mondreclame is, mag je aannemen het meest betrouwbaar. Dan nog …. wees alert op claims (het helpt tegen…) en mooie verhalen.
Ik zelf zweer bij de marktleider en meest wetenschappelijk onderbouwde compacte voedingsmiddel op de wereldmarkt met een volstrekt unieke, innovatieve productiemethode.
Bij interesse in meer informatie of doorverwijzing naar betrouwbare leveranciers kun je contact met mij opnemen.
V1-08/21
