Diabetes en de mond

Ruim 1.2 miljoen Nederlanders hebben diabetes en dat aantal groeit elke dag! Wereldwijd onderzoek geeft de wisselwerking aan tussen mondgezondheid en diabetes. Dit artikel gaat over diabetes en het belang van een gezonde mond. Wanneer je te maken krijgt met diabetes is het belangrijk om de gevolgen van deze leefstijlziekte te beperken. In dit artikel kan je lezen welke invloed diabetes kan hebben op je mondgezondheid en ook anders om; waarom een gezonde mond juist zo belangrijk is bij diabetes. Daarnaast geven we informatie en tips over wat je zelf kan doen voor je mondgezondheid en daarmee de gevolgen van diabetes zoveel mogelijk te beperken en wellicht zelfs helpen diabetes 'om te keren'. 

• Wat is diabetes?
• Mondgezondheid en diabetes
• De relatie tussen diabetes en mondproblemen
• Diabetes en een gezonde leefstijl

Wat is diabetes? 

Diabetes is een chronische stofwisselingsziekte waarbij de glucoseregulatie in het lichaam is verstoord. Onze voeding bestaat onder meer uit koolhydraten. Koolhydraten worden in het maag- darmkanaal afgebroken tot glucose. Glucose is de belangrijkste energiebron voor het lichaam. Via het bloed wordt het naar de lichaamsweefsels zoals spieren en organen vervoerd. Om glucose als brandstof te kunnen gebruiken heeft het lichaam het hormoon insuline nodig. Bij diabetes produceert de alvleesklier geen of te weinig insuline en/of is de insuline minder werkzaam. 

Hierdoor kunnen de lichaamscellen het glucose niet opnemen en blijft de glucose achter in het bloed. Het glucose- gehalte van het bloed (de bloedsuikerspiegel) stijgt dan.
Voor een goed functionerend lichaam is het belangrijk dat er niet te weinig, noch te veel glucose in het bloed zit. De hoeveelheid glucose in het bloed schommelt gedurende de dag licht. Als de bloedsuiker extreem schommelt is dit ongezond en voel je je minder fit. Te hoge bloedglucosewaarde wordt een hyperglykemie (een ‘hyper’) genoemd, en een te lage bloedglucosewaarde een hypoglykemie (een ‘hypo’). 

De officiële naam voor diabetes of suikerziekte is diabetes mellitus. Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte waarbij het eigen afweersysteem de cellen van de alvleesklier die insuline aanmaken vernietigt. Het lichaam maakt dan helemaal geen insuline meer aan.

Diabetes type 2 komt het meeste voor (85%-90%). Bij mensen met type 2 maakt de alvleesklier te weinig insuline aan of de insuline kan zijn werk niet meer goed doen.

Als de bloedglucose langdurig te hoog is kunnen er op langere termijn complicaties ontstaan zoals hart- en vaatziekten, een verminderde functie van de nieren, problemen met de ogen, beschadiging van de zenuwen en voetproblemen. Hoge bloedsuikers zorgen voor een verhoogde gevoeligheid voor ontstekingen, dus ook voor ontstekingen in de mond.

 

Komt diabetes veel voor? 

Volgens een recente schatting van de Internationale Diabetes Federatie zijn er wereldwijd 366 miljoen mensen met diabetes mellitus en neemt dit aantal vermoedelijk toe tot 552 miljoen in 2030. 

Ongeveer 1.2 miljoen Nederlanders hebben diabetes mellitus.
Hiervan hebben ongeveer 100.000 mensen diabetes type 1 of een ander type diabetes. Ongeveer 250.000 mensen weten echter niet van zichzelf dat ze diabetes hebben. Jaarlijks neemt het aantal mensen met diabetes met 71.000 toe. 

Door het vaker voorkomen van een ongezonde leefstijl met te veel eten, te weinig bewegen, onvoldoende rust en chronische stress komt diabetes (type 2) op steeds jongere leeftijd voor. 

Risicofactoren om diabetes type 2 te ontwikkelen

Een aantal risicofactoren beïnvloedt het al dan niet ontwikkelen van diabetes. Er kan ook sprake zijn van een combinatie van factoren: 

• Erfelijkheid: mensen met een ouder, broer of zus met diabetes hebben meer kans om de ziekte te ontwikkelen. Ook mensen van Surinaams-Hindoestaanse, Turkse of Marokkaanse afkomst hebben, vergeleken met andere Nederlanders, een groter risico. 
• Leeftijd: Met het stijgen van de leeftijd neemt de kans om diabetes type 2 te krijgen toe, hoewel de ziekte ook steeds vaker voorkomt op jongere leeftijd. 
• Leefgewoonten: (ernstig) overgewicht, een ongezond voedingspatroon, chronische stress en/ of te weinig lichaamsbeweging. 
• Bij zwangerschapsdiabetes of bevalling van een kind zwaarder dan 9 pond is de kans om diabetes type 2 te krijgen verhoogd. 

Wat merk je van diabetes? 

Diabetes is vaak te herkennen aan één of meer klachten zoals: 

• Vaak dorst en een droge mond 
• Veel drinken 
• Veel plassen 
• Vermagering ondanks goede eetlust 
• Last van ogen, zoals rode en branderige ogen, wazig zien, dubbel zien of slecht zien 
• Slecht genezende wondjes 
• Infecties die vaak terugkomen, zoals blaasontsteking. 

Diagnose en behandeling diabetes 

De huisarts kan een verdenking op diabetes vrij snel vaststellen door een druppel bloed uit een vinger te nemen. Via een bloedglucosemeter bepaalt hij vervolgens hoe hoog de glucosespiegel is. Is die, in niet- nuchtere toestand, hoger dan 11 mmol/l (millimol per liter), dan wordt de test herhaald. Bij de tweede test mag je acht uur van tevoren niet eten of drinken. Is de glucosewaarde bij die tweede meting hoger dan 6,0 mmol/l, dan is er sprake van diabetes.
De afkorting mmol/l staat voor millimol per liter. Deze maat, millimol, geeft de hoeveelheid bloedglucose per liter bloed aan. 

De behandeling van diabetes type 1 start direct met insuline.
De behandeling van diabetes type 2 gaat volgens een stappenplan. Bij voorkeur wordt gestart met adviezen voor een dieet en lichaamsbeweging. Met het eten volgens specifieke richtlijnen is er veel winst te behalen en zijn medicijnen niet nodig. Is het effect onvoldoende of is er een acuut probleem, dan wordt vaak begonnen met medicijnen gericht op het verlagen van de bloedglucose. Ook als je medicatie gebruikt of insuline blijft gezond eten en leven belangrijk. Je kan zelf veel doen in de behandeling om ervoor te zorgen dat je zo lang mogelijk fit blijft.

Monitoren behandelplan

Een belangrijk middel om te onderzoeken of het behandelplan goed werkt, is, naast het meten van de bloedglucosewaarde op verschillende tijdstippen, het meten van het HbA1c.
De behandelaar zal deze waarde om de twee tot zes maanden laten vaststellen. Het HbA1c is een percentage dat een indruk geeft van de gemiddelde bloedglucosespiegel over de afgelopen periode en een maat voor het risico op lange termijncomplicaties van diabetes. 

De streefwaarde is een HbA1c van < 53 mmol/mol. 

Diabetes omkeren

Voor inspiratie en persoonlijke begeleiding bij Diabetes omkeren kan je ook terecht bij Ziektevrijleven.nl.

Mondgezondheid en diabetes

De meest voorkomende mondproblemen bij diabetes

 

Gezond tandvlees is licht roze van kleur en ligt stevig om de tanden en kiezen.

 

 

Gingivitis, tandvleesontsteking

Ontstoken tandvlees komt op elke leeftijd voor, maar het meest bij volwassenen. Ongeveer drie op de vier volwassenen ouder dan 35 jaar hebben, in meer of mindere mate ontstoken tandvlees. Tandvleesontsteking is een infectie waarbij schadelijke bacteriën via het tandvlees het lichaam kunnen binnendringen met mogelijke gevolgen. Het risico dat je ontstoken tandvlees krijgt neemt toe wanneer je rookt of aan bepaalde ziektes lijdt, zoals bij voorbeeld diabetes. Gingivitis wordt vooral door de hoeveelheid tandplak op tanden en kiezen veroorzaakt. Gingivitis kan met de juiste mondhygiëne binnen 1 á 2 weken genezen.

Als de ontsteking beperkt blijft tot (de rand van) het tandvlees noemen we dit gingivitis. Gingivitis is gemakkelijk te genezen met dagelijks een goede mondhygiëne en regelmatig een professionele gebitsreiniging. 

Ontstoken tandvlees is rood en gezwollen. Ook kan het tandvlees wat slapper zijn en gemakkelijk bloeden tijdens het poetsen. 

 

Parodontitis

Wanneer de ontsteking zich zo ver uitbreidt dat het kaakbot wordt aangetast, spreken we van parodontitis. Onze tanden en kiezen zijn verankerd in het kaakbot. Door de ontsteking gaat kaakbot verloren. De tanden en kiezen komen dan los te staan en kunnen uiteindelijk uitvallen. Dit kan er weer voor zorgen dat er problemen ontstaan met kauwen. Daardoor kiezen mensen vaak voor minder gezonde voedingsmiddelen, waar je niet op hoeft te kauwen. Dit zijn vaak producten met meer vet en suiker en minder vezels. 

Parodontitis wordt veroorzaakt door specifieke bacteriën. Kan gingivitis volledig genezen, de schade die parodontitis veroorzaakt is blijvend; verlies van botweefsel herstelt niet meer.

De verschillende stadia van parodontitis:

 

Wat merk je van ontstoken tandvlees?

Over het algemeen veroorzaakt tandvleesontsteking geen pijn. Daardoor kan de ontsteking onopgemerkt blijven.
Veel mensen ervaren echter wel één of meer van de volgende signalen of symptomen: 

• Bloedend tandvlees tijdens het poetsen of het reinigen tussen de tanden en kiezen 
• Terugtrekkend tandvlees waardoor de tanden langer lijken 
• Gevoelig, rood of gezwollen tandvlees 
• Ontstaan van spleetjes tussen de tanden 
• Los gaan staan van tanden of kiezen 
• Aanhoudende slechte adem 
• Een verandering in de manier van dichtbijten 
• Slechter of niet meer passend (gedeeltelijk) kunstgebit 
• Xerostomie (droge mond) en mondbranden

Een probleem dat vaak voorkomt bij diabetes is xerostomie: een droge mond. De oorzaak kan liggen in te hoge bloedglucose- waarden en/of het gebruik van bepaalde medicijnen. Mensen ervaren dan een droge mond of keel, vieze smaak, een slechte adem en dorst. Andere klachten zijn: moeite met spreken, kauwen en slikken, slijmophoping, een branderig gevoel in de mond (mondbranden). 

Speeksel speelt een essentiële rol bij de afweer en bescherming van de mond. Het helpt bij het schoonmaken van de mond. Als er minder speeksel is blijven er meer etensresten achter in de mond (waardoor meer cariës ontstaan) en kan het speeksel het gebit minder goed beschermen tegen inwerking van zuren (tanderosie) 

Het kauwen van suikervrije kauwgom kan de speekselvloed stimuleren. Soms wordt er een mondbevochtiger in de vorm van een gel of spray voorgeschreven. Meer informatie en tips lees je in ‘Droge mond of xerostomie’. 

Candida of schimmelinfectie

Gisten komen bij vrijwel iedereen normaal op de huid en in de mond voor. Pas als de hoeveelheid gisten op bepaalde delen van de huid of slijmvliezen te groot wordt, wordt van een candida- of schimmelinfectie, gesproken. Als de diabetes niet goed is ingesteld en de bloedglucose langdurig te hoog is, vind je ook meer glucose in het speeksel. Dit is ideaal voor de candida-gist, Candida groeien sneller als er meer glucose in het speeksel aanwezig is. Door de hoge bloedglucose is ook de afweer van mensen met diabetes verminderd. Mensen met diabetes vatbaarder voor candida-overgroei schimmelinfecties . 

 

Cariës (gaatjes, tandbederf) 

Mensen met diabetes hebben meer risico op cariës. Wanneer je continu dorst hebt en kiest voor suikerrijke dranken en sapjes is dat een verhoogd risico op gaatjes. Daarnaast brengen wisselende bloedsuikers een verhoogd risico op cariës met zich mee, omdat je bij een hypo-gevoel geneigd bent om iets zoets te eten. Je kan dan makkelijk aan meer dan 7 eetmomenten komen.

Elke keer als je iets eet of drinkt, zetten bacteriën in de tandplak de suikers en koolhydraten in het voedsel om in zuur. Zo ontstaat een zuurstoot die het glazuur kan aantasten, waardoor gaatjes ontstaan. Factoren zoals voedingsgewoonten spelen bij het ontstaan van gaatjes een rol, waarbij het niet alleen gaat om wat er gegeten wordt, maar ook om hoe vaak dit op een dag gebeurt. 

 

 

Tanderosie

Tanderosie is geen directe complicatie van diabetes. Mensen met diabetes kunnen wel vaak last van droge mond hebben.
De beschermende werking van het speeksel is dan minder. Tanderosie ontstaat doordat de zuren uit wat we eten en drinken het glazuur aantasten. Dit geldt vooral voor frisdranken en vruchtensappen en fruit (in het bijzonder citrusvruchten). Als je door meer dorst of bij hypo’s suikerrijke vruchtensappen en frisdranken drinkt heb je meer risico op tanderosie. Na het drinken van vruchtensap, bij voorbeeld om een hypo te bestrijden, kun je beter niet meteen tandenpoetsen. Het glazuur is dan namelijk nog zacht en kan gemakkelijk worden beschadigd. Bespreek wat je het beste kan doen bij een hypo met je behandelaar. 

 

De relatie tussen diabetes en mondproblemen

De meeste problemen in de mond worden veroorzaakt doordat mensen met diabetes vatbaarder zijn voor ontstekingen. Bovendien genezen ontstekingen en wondjes moeilijker. Dat geldt voor het hele lichaam en ook in de mond. Mensen met slecht ingestelde bloedglucose- waarden hebben vaker ernstige gingivitis en parodontitis dan mensen die geen diabetes hebben. 

Parodontitis komt twee tot drie keer vaker voor bij mensen met diabetes. 

Risicofactoren om parodontitis te krijgen

Niet iedereen die gingivitis heeft krijgt ook parodontitis. Meestal is er niet één oorzaak maar spelen verschillende factoren een rol bij het al dan niet ontwikkelen van deze aandoening.
De agressiviteit van de verschillende bacteriën kan sterk verschillen en ook de algemene weerstand van mensen tegen infecties kan verschillen per persoon en moment.

Risicofactoren die de kans om parodontitis te krijgen verhogen zijn: 

• Diabetes (type 1 of 2)
• Roken
• Overgewicht
• Ongezond voedingspatroon
• Osteoporose (afnemende botdichtheid)
• Stress (chronisch)
• Genetische factoren 

Het effect van parodontitis op de bloedglucose 

Uit onderzoek is gebleken dat diabetes niet alleen invloed heeft op het ontstaan of verergeren van tandvlees- of kaakbotontsteking maar ook andersom. Het behandelen van parodontitis kan een gunstige invloed op de bloedglucose waarden hebben. 

Parodontitis en diabetes hebben dezelfde risicofactoren!

Nederlands onderzoek

Victor Gerdes, internist in het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam heeft samen met Wijnand Teeuw,tandarts-parodontoloog aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) onderzoek gedaan naar de relatie tussen diabetes, parodontitis en hart- en vaatziekten: ‘Bij het ontstaan van parodontitis en diabetes spelen dezelfde risicofactoren een rol, bijvoorbeeld erfelijkheid en leefstijl (roken, overgewicht, voeding, chronische stress enz.). Daarnaast wijst onderzoek steeds vaker uit dat het hebben van diabetes ook een risicofactor is voor het krijgen van parodontitis. Een goede diabetesinstelling heeft een preventief effect op parodontitis. Bij niet goed ingestelde diabetes komt vaker parodontitis voor en verslechtert de parodontitis sneller. Daarnaast blijkt dat bij mensen die goed zijn gereguleerd de behandeling van parodontitis beter aanslaat’. 

Diverse onderzoeken suggereren ook dat parodontitis mogelijk een risicofactor vormt voor diabetes. Mensen met diabetes én parodontitis hebben een zes keer zo groot risico op achteruitgang van de regulatie van diabetes in vergelijking met mensen met diabetes zonder parodontitis. Hierdoor is bij parodontitis de kans op complicaties groter. Mensen die diabetes hebben én parodontitis hebben vier keer zo hoog risico op hart- en vaatziekten, in vergelijking met diabetespatiënten zonder parodontitis.

Er is overtuigend bewijs geleverd dat gingivitis en parodontitis kunnen worden gezien als complicaties van diabetes. 

Diabetes en de behandelingen bij de tandarts

De mondzorg voor mensen met goed gereguleerde diabetes is in principe hetzelfde als voor mensen die geen diabetes hebben.
Bezoek als je diabetes hebt (gereguleerd of ongereguleerd) minimaal 2 keer per jaar de tandarts of mondhygienist. Dit is belangrijk omdat je van parodontitis niets merkt, tot dat het te laat is.

Tandvleesconditie

De tandarts en/of mondhygiënist beoordeelt globaal de conditie van je tandvlees door middel van een screening: de zogenaamde PPS (Periodiek Parodontaal Screenen). Het tandvlees krijgt dan een cijfer dat aangeeft of je tandvlees gezond is of dat er gingivitis of parodontitis aanwezig is. Behandeling van gingivitis richt zich op het verwijderen van tandplak en tandsteen. Door een goede dagelijkse mondhygiëne, zo nodig gecombineerd met het verwijderen van plak en tandsteen door de tandarts of mondhygiënist, zal gingivitis binnen enkele weken geheel verdwijnen.

De behandeling van parodontitis kan plaatsvinden bij de tandarts, bij de mondhygiënist of bij de tandarts-parodontoloog en gaat volgens een stappenplan: het zogenaamde ‘Paroprotocol’. Ook bij het voorkomen en het behandelen van parodontitis is een goede mondhygiëne essentieel en zal de tandarts of mondhygiënist uw gebit professioneel reinigen. Er is een intakefase, een behandelfase, een beoordeling van het effect van de behandeling en de mondhygiëne en een nazorgfase. Soms kan ook een tandvleesoperatie nodig zijn om de overige ontsteking weg te nemen. 

Indien nodig volgt uitgebreider onderzoek. De diepte van de ruimte tussen tand en het tandvlees (pocket-diepte) wordt op zes verschillende plaatsen rond elke tand of kies gemeten met een speciaal meetinstrument: de pocketsonde. Ook wordt gekeken of het tandvlees bloedt en of tanden en kiezen los staan. Met behulp van röntgenfoto’s kan worden vastgesteld of en hoeveel kaakbot er rondom de wortels van de tanden en kiezen is verdwenen.

Voorkomen van problemen 

Een verslechtering van de mondgezondheid kan optreden als complicatie van diabetes, vooral bij mensen bij wie de diabetes niet goed gereguleerd is. Een onvoldoende regulatie maakt ook de behandeling van parodontitis moeilijker. De mondgezondheid kan echter ook een risicofactor zijn voor de regulatie van diabetes. Bij de behandeling van diabetes hoort ook de zorg voor een goede mondgezondheid en andersom voor het bereiken van een goede mondgezondheid is goede regulatie en controle van de diabetes belangrijk. 

 

 

Overleg met je tandarts

• Vraag uw tandarts of mondhygiënist of je tandvlees-pockets hebt van 5 millimeter of dieper. Dit betekent meestal dat u parodontitis hebt. 
• Vraag of uw mondhygiëne goed genoeg is en zo niet wat u kunt verbeteren. 
• Vraag hoe je tandvleesontsteking kan helpen voorkomen, hoe vaak je het beste voor controle kunt komen en wat voor u de beste mondverzorging is. 
• Als je tandvleesontsteking hebt vraag dan naar de behandel- mogelijkheden en de eventuele gevolgen van de behandeling voor jouw mond en de diabetes. Vraag ook hoe goed de diabetes ingesteld moet zijn voordat je uitgebreide behandeling van parodontitis ondergaat.  
• Vraag welke voorzorgsmaatregelen je moet nemen voordat je tandheelkundige ingrepen ondergaat om lage bloedglucosewaarden of andere gevolgen van diabetes te voorkomen. Vraag bijvoorbeeld of je wel of niet insuline of andere medicijnen moet nemen op de dag van de ingreep of dat er iets aan je dagelijkse zelfzorgmaatregelen moet worden aangepast. 
• Vraag of bij jou, door de diabetes, een vertraagde wondgenezing te verwachten is en wat daaraan te doen is. Vraag ook of je na een eventuele ingreep moeite zult hebben met kauwen en zo ja, wat je kan doen om uw bloedglucose onder controle te houden. 
• Als je behandeld bent voor parodontitis, vraag dan hoe kan worden voorkomen dat je opnieuw parodontitis krijgt, welke andere tandheelkundige behandeling nodig is en hoe vaak je een gebitsreiniging en controle nodig hebt. Vraag ook welke specifieke hulpmiddelen je het beste kunt gebruiken voor een goede mondhygiëne. 

 

Vragen over mondgezondheid & diabetes voor de huisarts of specialist 

Bij het bezoek aan huisarts, internist of diabetesverpleegkundige kan je ook zelf een bijdrage leveren aan het voorkomen of vertragen van complicaties. Door je te verdiepen in wat er gebeurt in je lichaam kan je met de kennis uit onderzoek beter begrijpen waarom bepaalde leefstijlaanpassingen je helpen je gezonder en sterker te voelen. 

• Vraag wat de uitslag is van je HbA1c test (een laboratoriumtest die een indruk geeft van de gemiddelde bloedglucosespiegel over de afgelopen periode van 2-3 maanden). De streefwaarde is een HbA1c van < 53 mmol/mol (tot 2010 uitgedrukt als 7%). Bespreek de uitslag en vraag uitleg.
• Vraag hoe hoog je bloeddruk is. De bloeddruk zou niet hoger moeten zijn dan 80/120. Als de bloeddruk hoger is vraag dan wat je daaraan kunt doen. 
• Heb je nog andere vragen? 

Diabetes en een gezonde levensstijl 

Wanneer je de diagnose diabetes hebt gekregen is het verstandig om je leven eens de loep te nemen. Hoe leef, eet, beweeg en slaap je nu? Ben je gelukkig, ervaar je veel druk op je werk, heb je zorgen om kinderen, familie of je partner. Kortom, ervaar je chronische stress? Heb je een gezond gewicht of ben je wat kilootjes zwaarder dan goed voor je is. (Bereken b.v. eens je BMI) Iedereen, ook jij kan (flinke) winst behalen met aanpassingen van gewoonten wat je zal helpen om gezonder, sterker en weerbaarder te worden. Je huidige leefstijl bevat allerlei gewoonten die je vaak zonder echt bij na te denken dagelijks herhaalt. Vaak vallen de aanpassingen reuze mee als je weet wat je kan doen. 

Voor iedereen is het belangrijk om bewust te zijn hoe je leeft om gezond, sterk en weerbaar te zijn. Heb je de diagnose diabetes gekregen dan heb je eigenlijk geen keuze als je de gevolgen hiervan zoveel mogelijk wilt beperken. Gelukkig is er veel kennis beschikbaar nu er de laatste jaren wereldwijd veel onderzoek is gedaan naar diabetes en leefstijl en de resultaten zijn verbluffend!

Leefstijl kan je onderverdelen in 4 categorieën:

• Voeding
• Beweging
• Rust/ontspanning/slaap
• Zorg voor je lichaam, (mond)hygiëne   

 

 

Goede mondhygiëne hoort bij een gezonde levensstijl

Laten we op deze dentale site beginnen met de mondhygiëne als onderdeel van je dagelijkse zorg voor je lichaamshygiëne. Een goede dagelijkse mondhygiëne is belangrijk om problemen in de mond te verhelpen en te voorkomen. 

De gouden regels 

• Poets je gebit tweemaal per dag grondig, bij voorkeur ’s morgens en voor het slapen gaan. Elke keer als je poetst, verwijdert je de tandplak die zich continu op de tanden vormt. 
• Poets minimaal twee minuten per keer met de juiste poetstechniek 
• Gebruik tandpasta die fluoride bevat 
• Reinig dagelijks tussen de tanden met floss, tandenstokers of interdentaal borsteltjes. Vraag de tandarts of mondhygiënist welk product voor jou het meest geschikt is 
• Maak minimaal 3 of 4 keer per jaar een afspraak bij de mondhygiënst. 
• Eet of drink niet vaker dan zeven keer per dag of drink water of (kruiden) thee zonder suiker, dit is niet schadelijk voor het gebit. 
• Bij een te lage glucosewaarde mag je extra eten of drinken.
• Bij een te hoge glucosewaarde mag je extra drinken, bijvoorbeeld water of thee zonder suiker. 
• Laat je gebit en tandvlees regelmatig controleren 

In het artikel over diabetes en de dagelijkse mondzorg kan je hier meer over lezen.  

Voeding 

Goede voedingskeuzes maken is voor iedereen belangrijk. Als u diabetes hebt is het extra belangrijk. Met gezonde voeding kunt u diabetescomplicaties (zoals hierboven beschreven) voorkomen. 

Andere problemen die kunnen voorkomen zijn een verhoogd risico op cariës en droge mond.

Sinds November 2020 is er een nieuwe voedingsrichtlijn, waarin aanbevelingen zijn gedaan over wat je het beste kan eten. Daarbij is het vooral belangrijk gezonde producten te eten met langzame koolhydraten (peulvruchten, volkorenproducten en groente) en ongezonde producten met veel suikers te laten staan. 

Bij overgewicht reageert het lichaam minder goed op insuline. Er blijft dan te veel glucose in het bloed aanwezig. Daarom is afvallen belangrijk als je gewicht te hoog is. Het is heel belangrijk om voldoende te bewegen. Dit helpt bij het afvallen maar helpt ook gezonde bloedglucosespiegels. Zorg ook voor voldoende slaap en ontspanningsmomenten. Stress verhoogt de bloedglucosespiegels.

Wat het beste dieet voor je is hangt af van je situatie en wat je doelen zijn, zoals fitter voelen en minder medicatie gebruiken. Vraag je arts, diabetesverpleegkundige of diëtist wat voor jou de het beste voedingspatroon is. Samen met hen bepaal je aan de hand van wat je wilt bereiken wat de juiste hoeveelheid koolhydraten, eiwitten, vetten, vitamines en mineralen voor je zijn.

Diabetes omkeren

Er zijn inmiddels verschillende programma’s beschikbaar in Nederland waarmee je door leefstijlaanpassingen diabetes kan om keren. Begeleiding van je behandelaars of een leefstijlarts kan je daarbij helpen. Ook online zijn er initiatieven waarbij veel informatie te vinden is over leefstijl en het omkeren van diabetes. Bijvoorbeeld: Ziektevrijleven.nl, Leefstijlalsmedicijn.nl en Jeleefstijlalsmedicijn.nl. De adviezen worden vaak door ervaringsdeskundigen gegeven, en daar zitten soms ook foutjes in, dus blijf ook in contact met je behandelaar. Een groot aantal verzekeraars vergoeden veelal programma’s en leefstijlzorg en bieden de mogelijkheid om mee te doen aan een programma als “Keer diabetes om”.

Er is ook het DiabetesSpel via een app te downloaden, dat je alle voedingsinformatie leert bij diabetes. Erg leuk en leerzaam! 

 

Voor Google Play; https://play.google.com/store/apps/details?id=com.robinhealth.diabetspel

App Store https://apps.apple.com/us/app/diabetesspel/id1581072418 

Naar de website: https://robinhealthgames.com/diabetesspel-nl/

Een gezond gewicht en bewegen  

Bij overgewicht reageert het lichaam minder goed op insuline. Er blijft dan te veel glucose in het bloed aanwezig. De kans op diabetes type 2 wordt al meteen kleiner wanneer iemand afvalt. Zelfs al na een paar kilo. Wil je afvallen vraag advies en begeleiding van een diëtist of leefstijlcoach. 

Dagelijks minimaal een halfuur matig intensief bewegen is het beste, zoals wandelen, zwemmen of fietsen. Bewegen helpt bij afvallen en hoort bij een gezonde leefstijl. 

Bewegen is goed omdat: 

• Glucose wordt makkelijker uit het bloed gehaald en de bloedglucosespiegel daalt 
• De stofwisseling gaat sneller, het werkt de hele dag door 
• Vetverbranding helpt gewicht te verliezen of op gewicht te blijven 
• Spieren worden sterker en botten worden steviger
• Je voelt zich fitter en minder moe.
• Bewegen helpt ook tegen stress 
• Betere bloedsomloop: goed voor hart en bloedvaten.
• Dagelijks minimaal een halfuur matig intensief bewegen is het beste, zoals wandelen of fietsen. 

Rust, ontspanning en slaap

Bewegen is heel erg belangrijk en de meeste mensen in Nederland bewegen te weinig. Het lichaam is gemaakt om te bewegen, heeft het ook nodig. Onze huidige leefstijl is vaker zittend dan bewegend en dat zou andersom moeten zijn. Een gezonde balans tussen bewegen en rust helpt ook mee aan de slaapkwaliteit. Goede nachtrust is weer belangrijk voor herstel en opladen na een drukke dag. Slaap je slecht dan verminderd ook direct je weerstand. Ook de spijsvertering functioneert beter bij een goede balans bewegen en rust. Dus juist met de diagnose diabetes is het zeer waardevol om ook hier eens naar te kijken met je huisarts, behandelaar of leefstijlcoach.

Stop met roken 

Roken is slecht voor de gezondheid, dat is geen nieuws.
Voor mensen met diabetes is roken extra slecht omdat roken het moeilijker maakt de bloedglucose stabiel te houden en de kans op andere lichamelijke gevolgen van diabetes vergroot. Minder bekend is dat roken ook direct een negatieve invloed heeft op ons tandvlees. Ieder mens heeft afweercellen die via de bloedvaten hun weg vinden. De bacteriën in onze mond worden door deze afweercellen aangevallen. De nicotine in de tabaksrook kan doordringen in het tandvlees waardoor de bloedvaten kunnen vernauwen. Zo zullen minder afweercellen de bacteriën bereiken. Nicotine vermindert ook de aanmaak van ons speeksel. Speeksel neutraliseert het zuur in de mond dat schadelijk is voor de tand of kies en het tandvlees.
Dit alles geeft een verhoogd risico op parodontitis. Ook is aangetoond dat rokers met parodontitis minder goed reageren op de behandeling dan niet-rokers met parodontitis. Wilt u tips of hulp met het stoppen met roken, ga dan naar www.stivoro.nl&nbsp of klik op de onderstaande button van Medipro.

Als je stopt met roken, neem dan wel contact op met je arts of diabetes- verpleegkundige. De bloedglucose kan veranderen en dan kan aanpassing van medicijnen of insuline nodig zijn. 

Tips, inspriratie, hulp bij een gezondere leefstijl en diabetes omkeren vind je ook bij onze bevriende partner Ziektevrijleven.nl.

Deze informatie is informatief bedoeld om inzicht te krijgen in mogelijke oorzaken en oplossingen. Deze informatie is niet bedoeld ter vervanging van het medisch advies.

INFORMATIEBRONNEN 

• Nederlandse Diabetes Federatie (www.diabetesfederatie.nl)

• Diabetesvereniging Nederland (www.dvn.nl)
• Diabetes Fonds (www.diabetesfonds.nl)
• Ivoren Kruis (www.ivorenkruis.nl) 

• Nederlandse Vereniging van Mondhygiënisten (www.mondhygiënisten.nl)

• NMT patiënteninformatie (www.allesoverhetgebit.nl)
• Nederlandse Vereniging voor Parodontologie (www.nvvp.org)
• Stivoro (www.stivoro.nl) 

° Voedingenmondgezondheid.nl

• Voedingscentrum (www.voedingscentrum.nl)

• Joslin Diabetes Center USA

Diabetesvereniging Nederland (DVN) is de grootste patiënten- vereniging van Nederland.
Diabetesvereniging Nederland (DVN) strijdt voor goede zorg en een beter leven voor iedereen met diabetes. Ieder mens is uniek en heeft andere behoeften als het om zorg gaat. De zorg moet aansluiten bij deze behoeften. Onder het motto ‘voluit leven met diabetes’ is DVN betrokken, strijdbaar en ondernemend. 

Meer informatie: www.dvn.nl. Op de hoogte blijven van alle actuele ontwikkelingen rond diabetes? Volg DVN op Twitter: @DiabetesNL. Informatie over diabetes vindt u op www.diabeteswiki.nl.&nbsp;

Referenties:
1. Ahdi M, Gerdes VEA, Hoekstra JBL, Meesters EW. Diabetes mellitus. Ned Tijdschr Tandheelkd 2012; 119: 65-71 2 Teeuw WJ, Gerdes VE, Loos BG: Effect of periodontal treatment on glycemic control of diabetic patients: a 

systematic review and meta-analysys. Diabetes Care 2010; 33:421-427 

Taylor GW, Borgnakke WS: Periodontal disease: associations with diabetes, glycemic control and complications. 

Oral Dis 2008; 14: 191-203 

Thorstensson H: Periodontal disease in adult insulin-dependent diabetecs. Swed Dent J Suppl 1995; 107:1-68 

Kroon M: interview Diabetes Zorg moet mondiger; Nederlands Tijdschrift voor Mondhygiene; 2011; 6: 8-11